Cháy nắng

TheoJulia Benedetti, MD, Harvard Medical School
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 10 2023

Bỏng nắng được đặc trưng bởi ban đỏ và đôi khi đau và phồng rộp do tiếp xúc quá nhiều với tia cực tím mặt trời. Điều trị cũng tương tự như đối với bỏng nhiệt, bao gồm chườm lạnh, NSAID, và đối với trường hợp nặng, đắp gạc vô trùng và kháng sinh tại chỗ. Phòng ngừa bằng cách tránh nắng và sử dụng kem chống nắng là rất quan trọng.

Bỏng nắng là hậu quả của việc tiếp xúc quá mức da với tia cực tím (UV); bước sóng trong phổ UVB (280 đến 320 nm) gây ra các triệu chứng rõ nhất.

(Xem thêm Tổng quan về ảnh hưởng của ánh sáng mặt trời.)

Các triệu chứng và dấu hiệu của bỏng nắng

Triệu chứng và dấu hiệu xuất hiện trong khoảng từ 1 đến 24 giờ ngoại trừ các phản ứng nặng, đạt đỉnh trong vòng 72 giờ (thường là từ 12 giờ đến 24 giờ). Da thay đổi da bao gồm từ ban đỏ nhẹ, bong vảy da mỏng tiếp theo là đau, sưng tấy, da nhạy cảm và hình thành bọng nước. Các triệu chứng toàn thân (ví dụ: sốt, ớn lạnh, suy nhược, sốc), tương tự như bỏng nhiệt, có thể phát triển nếu phần lớn bề mặt cơ thể bị ảnh hưởng; những triệu chứng này có thể do giải phóng các cytokine gây viêm như IL-1. Da bị cháy nắng nhiều có thể gây bong da vài ngày sau đó.

Các biến chứng phổ biến nhất của cháy nắng là nhiễm trùng thứ phát, vết nám vĩnh viễn và tăng đáng kể nguy cơ ung thư da. Da bị bong có thể rất dễ bị tổn thương bởi ánh sáng mặt trời trong vài tuần.

Điều trị bỏng nắng

  • Chườm lạnh, NSAID

  • Các thuốc chống viêm không có steroid (NSAID)

Hạn chế tiếp xúc tối đa cho đến khi cháy nắng hoàn toàn bị giảm đi. Chườm nước lạnh và NSAID uống giúp giảm các triệu chứng, cũng như các phương pháp điều trị tại chỗ (ví dụ: lô hội, các loại kem dưỡng da dạng nước khác). Các sản phẩm làm từ dầu mỡ như dầu hỏa nên tránh trong các vụ cháy nắng nghiêm trọng. Corticosteroid tại chỗ không hiệu quả hơn chườm lạnh. Các vùng bị phồng rộp nên được xử trí tương tự như các vết bỏng khác có độ dày một phần da (xem Chăm sóc vết thương ban đầu), bằng băng vô trùng và thuốc mỡ kháng khuẩn.

Các thuốc mỡ hoặc thuốc rửa có chứa thuốc gây tê tại chỗ (ví dụ benzocaine) hoặc diphenhydramine thường nên tránh vì nguy cơ bị viêm da tiếp xúc dị ứng.

Điều trị sớm thương tổn cháy nắng diện rộng với corticosteroid toàn thân (ví dụ prednisone 20 đến 30 mg po đặt giá trị trong 4 ngày đối với người lớn hoặc thanh thiếu niên) có thể làm giảm sự khó chịu, nhưng việc sử dụng này gây nhiều tranh cãi.

Phòng ngừa bỏng nắng

Cácbiện pháp phòng ngừa đơn giản (ví dụ: tránh nắng mặt trời đặc biệt vào buổi trưa, mặc quần áo đan chặt, mũ và kính mát, dùng kem chống nắng) giảm đáng kể nguy cơ cháy nắng.