Trong hoang tưởng bị nhiễm ký sinh trùng, bệnh nhân lầm tưởng rằng họ bị nhiễm ký sinh trùng.
Bệnh nhân bị bệnh ký sinh trùng ảo tưởng có niềm tin không thể lay chuyển rằng họ bị nhiễm côn trùng, giun, ve, chấy rận hoặc các sinh vật khác. Họ thường đưa ra những mô tả sinh động về cách các sinh vật xâm nhập vào da và di chuyển quanh cơ thể của họ, và mang các mẫu tóc, da và các mảnh vụn như vẩy khô, bụi và vải thô trên các miếng kính hoặc trong các thùng chứa (dấu hiệu hộp diêm) để chứng minh rằng sự nhiễm ký sinh trùng là có thật. Tình trạng này được coi là một dạng bệnh lý hoang tưởng. Bệnh nhân có thể có các rối loạn tâm thần hoặc bệnh về thể chất khác (ví dụ: rối loạn cấu trúc não, rối loạn tâm thần nhiễm độc) (1).
Tài liệu tham khảo chung
1. Reich A, Kwiatkowska D, Pacan P: Delusions of parasitosis: An update. Dermatol Ther (Heidelb) 9(4):631–638, 2019. doi: 10.1007/s13555-019-00324-3
Chẩn đoán ký sinh trùng hoang tưởng
Đánh giá lâm sàng
Chẩn đoán được nghĩ đến dựa vào bệnh sử và khám lâm sàng. Đánh giá đòi hỏi phải loại trừ sự nhiễm ký sinh trùng thật sự và các bệnh lý thực thể khác bằng cách khám thể chất và thực hiện các xét nghiệm khẳng định, chẳng hạn như lấy mẫu da và các xét nghiệm khác theo chỉ dẫn lâm sàng.
Điều trị ký sinh trùng hoang tưởng
Hỗ trợ tâm lý và có thể dùng thuốc chống loạn thần
Điều quan trọng là phải thiết lập mối quan hệ đồng cảm và hỗ trợ với bệnh nhân. Mặc dù thường bị từ chối, nhưng cách điều trị hiệu quả nhất là dùng thuốc chống loạn thần, thường là thuốc chống loạn thần thế hệ thứ hai (xem bảng Thuốc chống loạn thần thế hệ thứ hai), vì tỷ lệ triệu chứng ngoại tháp thấp hơn (1). Một số bệnh nhân cũng có biểu hiện phù hợp với rối loạn ám ảnh cưỡng chế có thể được hưởng lợi từ thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) (ví dụ: sertraline), nhưng cần thêm dữ liệu để hỗ trợ việc sử dụng thường xuyên phương pháp này (2). Thông thường, bệnh nhân tìm kiếm sự xác nhận rằng thuốc sẽ tự điều trị được tình trạng nhiễm ký sinh trùng và bất kỳ gợi ý nào rằng việc điều trị dành cho một vấn đề khác đều gặp phải tình trạng kháng cự, từ chối hoặc cả hai. Do đó, điều trị hiệu quả thường đòi hỏi có giao tiếp khéo léo và sự cân bằng tinh tế giữa việc điều trị đúng đắn và tôn trọng quyền được biết của bệnh nhân.
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. McPhie ML, Kirchhof MG: A systematic review of antipsychotic agents for primary delusional infestation. J Dermatolog Treat 33(2):709-721, 2022. doi: 10.1080/09546634.2020.1795061
2. Schuyler M, Zakhary L: Treating delusional parasitosis with the antidepressant sertraline. JAAD Case Rep. 33:20-22, 2023. doi: 10.1016/j.jdcr.2023.01.004