Thụ thai và phát triển trước sinh

TheoRaul Artal-Mittelmark, MD, Saint Louis University School of Medicine
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 05 2021 | đã sửa đổi Thg 09 2022

    Đối với quá trình thụ thai (thụ tinh), một tinh trùng sống phải kết hợp với một noãn tại vòi trứng trong tình trạng chức năng biểu mô hoạt động bình thường. Sự thụ thai xảy ra ngay sau khi phóng noãn, khoảng 14 ngày sau khi có kinh nguyệt. Ở thời điểm phóng noãn, chất nhầy cổ tử cung ít nhớt hơn, tạo thuận lợi cho tinh trùng chuyển động nhanh chóng đến noãn, thường ở gần đầu vòi trứng. Tinh trùng có thể vẫn còn sống trong âm đạo trong khoảng 3 ngày sau khi giao hợp.

    Trứng được thụ tinh (hợp tử) phân chia nhiều lần khi nó di chuyển đến vị trí làm tổ trong phần niêm mạc tử cung (thường là gần đáy). Vào thời điểm làm tổ, hợp tử đã trở thành một lớp tế bào quanh một khoang, được gọi là phôi nang. Thành phôi nang có độ dày bằng 1 tế bào, ngoại trừ cực phôi, khu vực này có đọ dày bằng 3 hoặc 4 tế bào. Cực phôi thai, nơi sẽ trở phát triển thành phôi thai, làm tổ đầu tiên. Khoảng 6 ngày sau khi thụ tinh, phôi nang được cấy vào niêm mạc tử cung.

    Túi ối và rau thai

    Trong vòng 1 hoặc 2 ngày sau khi làm tổ, một lớp tế bào (tế bào lá nuôi phôi) phát triển quanh phôi nang. Tế bào lá nuôi lông rau nguyên thuỷ, tế bào gốc của rau thai, phát triển dọc theo 2 dòng tế bào:

    • Tế bào lá nuôi ngoài lông rau không tăng sinh: Các tế bào này xâm nhập vào niêm mạc tử cung, tạo thuận lợi cho việc làm tổ và giữ chặt của rau thai.

    • Hợp bào lá nuôi: Các tế bào này sản sinh ra chorionic gonadotropin (hCG) vào ngày thứ 10 và các hormone lá nuôi khác ngay sau đó.

    Một lớp bên trong (màng ối) và lớp ngoài (màng nuôi) của màng phát triển từ lá nuôi phôi; các màng này hình thành nên túi nước ối, chứa các thành phần thụ thai (thuật ngữ được sử dụng cho các phần khác nhau của hợp tử ở bất kỳ giai đoạn nào - xem hình Nhau thai và phôi thai ở tuổi thai khoảng 11 4/7 tuần). Khi túi ối được hình thành và khoang phôi nang đóng lại (khoảng 10 ngày), phôi thai được coi là bào thai. Túi ối chứa đầy chất lỏng và to ra với phôi đang phát triển, làm đầy khoang niêm mạc tử cung khoảng 12 tuần sau khi thụ thai; sau đó, túi nước ối là khoang duy nhất còn lại trong tử cung.

    Rau thai và phôi ở khoảng tuần 11 4⁄7 thai kỳ.

    Phôi có kích thước 4,2 cm.

    Tế bào lá nuôi phôi phát triển thành các tế bào hình thành rau thai. Các lá nuôi phôi ngoài lông rau hình thành các gai rau xâm nhập vào tử cung. Các hợp bào lá nuôi phủ các gai rau. Hợp bào lá nuôi tổng hợp các hormone lá nuôi và cung cấp quá trình trao đổi động mạch và tĩnh mạch giữa sự tuần hoàn của phôi thai và tuần hoàn của mẹ.

    Rau thai được hình thành đầy đủ từ 18 đến 20 tuần tuổi nhưng vẫn phát triển, cân nặng khoảng 500g khi đủ tháng.

    Phôi thai

    Khoảng ngày thứ 10, 3 lớp mầm (ngoại bì, trung bì, nội bì) thường được phân biệt trong phôi. Sau đó rãnh nguyên thuỷ, sẽ trở thành ống thần kinh, bắt đầu phát triển.

    Khoảng ngày thứ 16, phần phía đầu của lớp trung bì dày lên, tạo thành một kênh trung tâm và từ đây phát triển thành tim và các mạch máu lớn. Tim bắt đầu bơm huyết tương xung quanh ngày thứ 20, và ngày hôm sau, các hồng cầu thai nhi non và có nhân xuất hiện. RBCs thai được sớm thay thế bằng các RBCs - hồng cầu trưởng thành, và các mạch máu phát triển từ đầu đến cuối phôi thai. Cuối cùng, động mạch và tĩnh mạch rốn phát triển, kết nối các mạch máu phôi thai với rau thai.

    Hầu hết các cơ quan hình thành từ ngày thứ 21 đến ngày thứ 57 sau khi thụ tinh (giữa tuần thứ 5 đến thứ 10 của tuổi thai); tuy nhiên, CNS tiếp tục phát triển trong suốt thai kỳ. Độ nhạy cảm với dị tật gây ra quái thai là cao nhất khi các cơ quan đang hình thành.