Rối loạn tuyến giáp khi mang thai

TheoLara A. Friel, MD, PhD, University of Texas Health Medical School at Houston, McGovern Medical School
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 09 2023

    Bệnh rối loạn tuyến giáp có thể xảy ra hoặc phát triển trong thai kỳ. Mang thai không thay đổi triệu chứng của chứng suy giáp và cường giáp.

    Ảnh hưởng lên thai nhi khác nhau tùy theo tình trạng rối loạn và loại thuốc được sử dụng để điều trị. Nhưng nhìn chung, cường giáp không điều trị hay điều trị không đầy đủ có thể dẫn đến

    Suy giáp không được điều trị có thể gây ra

    Các nguyên nhân phổ biến nhất của suy giáp ở mẹ là viêm tuyến giáp Hashimoto và điều trị bệnh Graves.

    Nếu phụ nữ có hoặc đã có rối loạn tuyến giáp, tình trạng tuyến giáp nên được theo dõi chặt chẽ trong và sau khi mang thai ở phụ nữ và con của họ. Bướu giáp và các khối u tuyến giáp được phát hiện trong thời kỳ mang thai nên được đánh giá như ở những bệnh nhân khác (xem Phương pháp tiếp cận bệnh nhân có bướu tuyến giápChẩn đoán/chẩn đoán bướu cổ không độc hại đơn giản).

    Bệnh Graves

    Bệnh Graves ở mẹ được theo dõi lâm sàng và xét nghiệm T4 tự do và hormone kích thích tuyến giáp (TSH) có độ nhạy cao.

    Điều trị bệnh Graves khác nhau. Thông thường, phụ nữ có thai được cho dùng propylthiouracil đường uống (50 đến 100 mg mỗi 8 giờ). Đáp ứng điều trị xảy ra trong 3 đến 4 tuần; sau đó liều sẽ được thay đổi nếu cần. Propylthiouracil vượt qua nhau thai và có thể gây ra bướu cổ và suy tuyến giáp ở bào thai. Sử dụng đồng thời L-thyroxine hoặc l-triiodothyronine là chống chỉ định vì những hormone này có thể che giấu các ảnh hưởng của quá nhiều propylthiouracil ở phụ nữ mang thai và dẫn đến chứng suy giáp ở bào thai. Methimazole là một chất thay thế cho propylthiouracil. Bệnh Graves thường đỡ trong ba tháng cuối của thai kỳ, thường cho phép giảm liều hoặc ngừng thuốc.

    Ở những trung tâm có bác sĩ phẫu thuật tuyến giáp có kinh nghiệm, phẫu thuật cắt tuyến giáp trong ba tháng thứ hai của thai kỳ, mặc dù rất hiếm gặp, có thể được cân nhắc sau khi dùng thuốc phục hồi trạng thái bình giáp. Sau khi cắt bỏ tuyến giáp, phụ nữ được điều trị thay thế hoàn toàn bằng l-thyroxine (0,15 đến 0,2 mg uống một lần/ngày), bắt đầu từ 24 giờ sau đó.

    Các chất phóng xạ iốt (chẩn đoán hoặc điều trị) và các dung dịch iốt được chống chỉ định trong thời kỳ mang thai vì những tác dụng bất lợi trên tuyến giáp bào thai. Thuốc chẹn beta chỉ được sử dụng cho bệnh nhân có cơn bão tuyến giáp hoặc các triệu chứng trầm trọng của mẹ.

    Nếu phụ nữ có thai bị bệnh Graves hoặc đã bị bệnh, bệnh tăng tuyến giáp bào thai có thể phát triển. Cho dù những phụ nữ này là có các biểu hiện lâm sàng của tuyến giáp bình thường, cường tuyến giáp, hoặc suy tuyến giáp, các tế bào miễn dịch kích thích tuyến giáp (IgS) và các Ig chặn tuyến giáp (nếu có) đi qua nhau thai. Chức năng tuyến giáp bào thai phản ánh mối liên quan bào thai nồng độ của những kích thích và ngăn chặn các Ig. Cường giáp có thể gây ra nhịp tim thai nhanh (> 160 nhịp/phút), thai chậm phát triển và bướu cổ; hiếm khi, bướu cổ dẫn đến sự giảm nuốt của thai nhi, đa ối, và chuyển dạ sớm. Siêu âm được sử dụng để đánh giá sự phát triển của thai, tuyến giáp và tim.

    Bệnh Graves Bẩm Sinh

    Nếu phụ nữ mang thai dùng propylthiouracil, bệnh Graves bẩm sinh ở bào thai có thể được ghi nhận cho đến 7 đến 10 ngày sau khi sinh, khi mà tác dụng của thuốc giảm xuống.

    Suy giáp ở mẹ

    Phụ nữ với suy giáp từ nhẹ tới trung bình thường có chu kỳ kinh nguyệt bình thường và có thể mang thai.

    Trong thời gian mang thai, liều thông thường l-thyroxine được tiếp tục. Khi thai phát triển, cần điều chỉnh liều nhỏ bổ sung, lý tưởng nhất là dựa trên nồng độ đo TSH sau vài tuần.

    Nếu chứng suy giáp được chẩn đoán lần đầu trong thai kỳ, thì bắt đầu dùng l-thyroxine; liều dùng dựa trên cân nặng. Thông thường, phụ nữ mang thai cần liều cao hơn phụ nữ không mang thai.

    Viêm tuyến giáp Hashimoto

    Ức chế miễn dịch ở người mẹ trong thời kỳ mang thai thường cải thiện viêm tuyến giáp Hashimoto; tuy nhiên, chứng suy giáp hoặc cường giáp cần phải đòi hỏi điều trị khi bệnh tiến triển.

    Viêm tuyến giáp cấp (bán cấp)

    Thường gặp trong thai kỳ, viêm tuyến giáp cấp tính thường gây ra bướu cổ ấn đau trong hoặc sau khi bị nhiễm trùng đường hô hấp. Chứng cường giáp thoáng qua có triệu chứng với nồng độ T4 cao có thể xảy ra, thường dẫn đến chẩn đoán nhầm với bệnh Graves.

    Thông thường, việc điều trị là không cần thiết.

    Rối loạn chức năng tuyến giáp sau sinh

    Rối loạn chức năng suy giáp hoặc cường giáp xảy ra ở 4 đến 7% phụ nữ trong 6 tháng đầu sau khi sinh. Tỉ lệ bệnh dường như cao hơn ở phụ nữ có thai với bất cứ điều nào sau đây:

    • Bướu cổ

    • Viêm tuyến giáp Hashimoto

    • Một tiền sử gia đình mạnh mẽ của rối loạn tuyến giáp tự miễn dịch

    • Tiểu đường 1 (phụ thuộc insulin)

    Ở phụ nữ có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào như thế này, nồng độ TSH và T4 tự do trong huyết thanh nên được kiểm tra trong tam cá nguyệt thứ nhất và sau sinh. Rối loạn chức năng thường là thoáng qua nhưng có thể cần điều trị. Sau khi sinh, bệnh Graves có thể tái phát thoáng qua hoặc kéo dài.

    Viêm tuyến giáp không đau với cường giáp thoáng qua sau khi sinh được biết đến gần đây, có thể là rối loạn tự miễn dịch. Nó xảy ra đột ngột trong vài tuần đầu sau khi sinh, kết quả là sự hấp thụ iốt nồng độ phóng xạ thấp, và được đặc trưng bởi thâm nhiễm hạch. Chẩn đoán dựa trên các triệu chứng, xét nghiệm chức năng tuyến giáp, và loại trừ các điều kiện khác. Rối loạn này có thể kéo dài, tái phát thoáng qua hoặc tiến triển.