Hội chứng nút phân su là tắc nghẽn đại tràng do phân su đặc. Chẩn đoán dựa trên chụp X quang có thuốc cản quang và đôi khi xét nghiệm bệnh Hirschsprung (vì không thải phân su trong 24 giờ đầu cũng xảy ra ở bệnh Hirschsprung). Điều trị là bằng thụt thuốc cản quang dưới màn huỳnh quang; hiếm cần khi phải phẫu thuật loại bỏ chèn ép.
Hội chứng nút phân su thường xảy ra ở trẻ sơ sinh khỏe mạnh và có tỷ lệ 1/500 trẻ sơ sinh sống.
Hội chứng nút phân su thường được coi là tình trạng non nớt về chức năng của đại tràng, dẫn đến không đi đại tiện được lần đầu tiên.
Căn nguyên của hội chứng nút phân su
Hội chứng nút phân su phổ biến hơn ở
Trẻ sơ sinh của bà mẹ mắc bệnh tiểu đường
Trẻ sơ sinh có mẹ được điều trị magiê sunfat để điều trị sản giật, tiền sản giật, hoặc đẻ non
Một nghiên cứu lưu ý rằng 16% số trường hợp mắc hội chứng nút phân su có liên quan đến quá trình chống co thắt tử cung có magiê (1). Bệnh Hirschsprung hiện diện ở khoảng 10 đến 40% trẻ sơ sinh mắc hội chứng nút phân su (2). Hội chứng nút phân xu cũng liên quan đến bệnh xơ nang.
Tài liệu tham khảo về căn nguyên
1. Cuenca AG, Ali AS, Kays DW, Islam S: "Pulling the plug"--management of meconium plug syndrome in neonates. J Surg Res 175(2):e43-e46, 2012 doi: 10.1016/j.jss.2012.01.029
2. Buonpane C, Lautz TB, Hu YY: Should we look for Hirschsprung disease in all children with meconium plug syndrome? J Pediatr Surg 54(6):1164, 2019. doi: 10.1016/j.jpedsurg.2019.02.036
Các triệu chứng và dấu hiệu của hội chứng nút phân su
Trẻ không đi ngoài phân su trong một vài ngày đầu sau khi sinh ra kèm theo không đi ngoài, chướng bụng và nôn. Phân su đặc, quánh, như cao su tạo thành khuôn ở đại tràng, gây tắc hoàn toàn.
Chẩn đoán hội chứng nút phân su
Thụt thuốc cản quang dưới màn huỳnh quang
Đôi khi kiểm tra xem có bệnh Hirschsprung không
Chẩn đoán hội chứng nút phân su là loại trừ và cần được phân biệt chủ yếu với bệnh Hirschsprung, đặc biệt nếu các triệu chứng tắc ruột đầu xa vẫn tồn tại mặc dù đã đi qua nút phân su.
X-quang bụng không chuẩn bị không đặc hiệu và có thể có dấu hiệu tắc ruột thấp. Ngược lại, thuốc xổ cản quang cho thấy hình dáng đặc trưng của đường viền của phân su được bơm vào thành đại tràng, tạo ra ấn tượng cản quang kép (1). Không giống như tắc ruột do phân su, thường không nhìn thấy tật kết tràng nhỏ trên X-quang khi có hội chứng nút phân su vì hội chứng nút phân su là một quá trình ở đầu xa.
Bệnh nhân mắc hội chứng nút phân su cần phải được kiểm tra bệnh xơ nang.
Tài liệu tham khảo chẩn đoán
1. Manzoor A, Talat N, Adnan HM, et al: Contrast Enema: Solving Diagnostic Dilemmas in Neonates With Lower Intestinal Obstruction. Cureus 14(3):e23458, 2022 doi: 10.7759/cureus.23458
Điều trị hội chứng nút phân su
Thụt thuốc cản quang dưới màn huỳnh quang
Thụt thuốc cản quang tan trong nước có thể là phương pháp điều trị khi tách nút phân su ra khỏi thành ruột và loại bỏ nó. Thỉnh thoảng, cần phải thụt tháo nhiều lần.
Hiếm khi cần phẫu thuật giảm áp. Mặc dù sau đó hầu hết trẻ sơ sinh đều khoẻ mạnh, nhưng vẫn cần phải thực hiện các kiểm tra chẩn đoán để loại trừ bệnh Hirschsprung hoặc bệnh xơ nang.