Trật bánh chè thường hay gặp và thường gặp trật sang bên. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng; X-quang chụp để loại trừ gẫy xương. Điều trị là nắn trật và bất động.
Trật bánh chè khác với trật khớp gối là tổn thương nặng hơn nhiều.
Hầu hết các bệnh nhân trẻ gái tuổi dậy thì và có bất thường khớp chè đùi kéo dài trước đó. Nhiều trật bánh chè tự hết trật trước khi đến bệnh viện.
Thông thường, trật khớp bánh chè xảy ra khi người ta đột ngột thay đổi hướng hoặc xoắn đầu gối hoặc khi dùng lực tác động lên đầu gối (như thể trong bóng chày, thể dục dụng cụ hoặc bóng chày khi vung gậy).
Các chấn thương kèm theo
Vỡ sụn xương bánh chè hoặc lồi cầu ngoài xương đùi
Biến chứng có thể bao gồm
Ở những bệnh nhân có bất thường khớp chè đùi, có thể trật khớp tái phát hoặc bán trật bánh chè
(Xem Tổng quan về trật khớp.)
Chẩn đoán trật khớp xương bánh chè
Đánh giá lâm sàng
Chụp X-quang để loại trừ gãy xương
Trong trật xương bánh chè trừ khi tự nắn trật thì chẩn đoán lâm sàng dựa vào bệnh sử, nếu khớp còn trật sẽ sờ thấy bánh chè trật ra ngoài, bệnh nhân giữ gối hơi gấp và không thể duỗi thẳng chân. Nếu khớp tự nắn trật thì sẽ biểu hiện tràn dịch khớp gối và thường đau xung quanh bánh chè.
BÁC SĨ P. MARAZZI/SCIENCE PHOTO LIBRARY
Hình ảnh do bác sĩ Danielle Campagne cung cấp.
BÁC SĨ P. MARAZZI/SCIENCE PHOTO LIBRARY
Hình ảnh do bác sĩ Danielle Campagne cung cấp.
X-quang khớp gối thẳng và nghiêng chụp để chẩn đoán vỡ sụn xương kèm theo cho dù khớp đã tự nắn trật.
Điều trị trật khớp xương bánh chè
Nắn chỉnh
Bất động
Nắn trật ngay lập tức khớp chè đùi, hầu hết các bệnh nhân không cần thuốc an thần hoặc giảm đau. Ban đầu khi nắn trật là gấp háng. Sau đó người nắn nhẹ nhàng đẩy bánh chè vào trong khi đó từ duỗi gối. Khi bánh chè hết trật sẽ nghe rõ tiếng cạch và giảm biến dạng quanh gối. (Xem thêm Cách làm giảm trật xương bánh chè.)
Ngay sau khi nắn trật, khớp gối có thể được kiểm tra độ ổn định bằng cách di chuyển khớp gối (gấp và duỗi khớp gối). Nếu khớp gối ổn định, điều trị bao gồm nạng và băng chun. Nếu khớp gối không ổn định, cần cố định khớp gối.
Nếu bệnh nhân bị tổn thương xương sụn hoặc mất vững bánh chè cần giới thiệu đến bác sĩ chấn thương chỉnh hình.
Những điểm chính
Trật khớp bánh chè thường gặp tuy nhiên khác khớp gối là trật khớp gối nghiêm trọng hơn.
Trật bánh chè thường gặp bệnh nhân nữ tuổi dậy thì có bất thường khớp chè đùi mạn tính trước đó.
Trật bánh chè trừ khi tự nắn trật trước đó đều biểu hiện lâm sàng rõ, cần chụp X-quang để loại trừ gãy xương.
Nắn trật và cố định khớp gối.
Nếu bệnh nhân bị tổn thương xương sụn hoặc mất vững bánh chè cần giới thiệu tới bác sĩ chấn thương chỉnh hình.