Gãy đầu trên xương cánh tay

Hầu hết loại gãy này là hậu quả sau ngã chống tay tư thế duỗi khuỷu, và ít thường xuyên hơn là cơ chế chấn thương trực tiếp.

Phân loại

Gãy xương được phân loại theo số mảnh do gãy xương gây ra; một mảnh được định nghĩa là một cấu trúc giải phẫu chính bị dịch chuyển (> 1 cm) hoặc tạo góc (> 45°) so với vị trí giải phẫu bình thường của nó. 4 cấu trúc giải phẫu quan trọng của xương hầu là

• Cổ giải phẫu

• Cổ phẫu thuật

• Củ lớn

• Củ bé

Ví dụ, nếu không có cấu trúc chính nào di lệch hoặc gập góc, gọi là gãy một mảnh. Nếu một cấu trúc bị lệch góc hoặc di lệch, vết gãy có 2 phần (xem hình Một và 2 phần gãy của xương hông gần). Gần 80% gãy đầu trên xương cánh tay là gãy một mảnh; chúng thường là gãy vững, ổ gãy được giữ lại với nhau bằng bao khớp, chóp xoay và màng xương. Gãy xương ≥ 3 mảnh ít gặp.

Gãy xương loại một và hai mảnh của đầu trên xương cánh tay

Nếu không có cấu trúc chính nào di lệch hoặc gập góc, gọi là gãy một mảnh. Nếu một cấu trúc bị di lệch hoặc gập góc, gọi là gãy hai mảnh.

Cánh vai và cánh tay bị đau và sưng lên; bệnh nhân gặp khó khăn khi nâng cánh tay.

• X-quang thường quy

• Đôi khi cần chụp CT

X-quang nên bao gồm ít nhất

• Phim chụp thẳng, tư thế xoay trong

• Phim qua xương vai tư chế chéo

• Phim tư thế nách để đánh giá ổ chảo cánh tay

Gãy xương đùi đầu gần

Hình ảnh

ZEPHYR/SCIENCE PHOTO LIBRARY

CT được thực hiện nếu gãy phức tạp hoặc nhìn không rõ trên phim X-quang thường quy.

• Thường là treo tay và tập tầm vận động sớm

• Đôi khi cần mổ mở nắn chỉnh cố định trong hoặc thay khớp nhân tạo

Gãy xương một phần hiếm khi cần giảm; hầu hết (gần 80%) được điều trị bằng cách bất động trong địu, đôi khi bằng cách quấn (xem hình Bất động khớp là phương pháp điều trị cấp tính: Một số kỹ thuật thường được sử dụng) và các bài tập phạm vi vận động sớm, chẳng hạn như bài tập Codman. Những bài tập này đặc biệt hữu ích cho người cao tuổi. Để tránh nguy cơ co cứng khớp, vận động sớm cần được cân nhắc kể cả khi ổ gãy chưa đạt trục giải phẫu.

Bài tập Codman

Bệnh nhân uốn cong lưng với cánh tay tổn thương thả lỏng vuông góc với sàn nhà. Cánh tay và vai nên được thả lỏng, đầu gối uốn cong. Bệnh nhân nên Nhẹ nhàng thả lỏng và lắc lư tay sang hai bên, từ sau ra trước, và trong các vòng tròn theo và ngược chiều kim đồng hồ Dồn trọng lượng từ chân này tới chân kia theo cùng hướng với bên cánh tay lắc sang Dần dần tăng tầm vận động tùy sức chịu đựng Những bài tập này thường rất ít khi gây đau. Bệnh nhân nên tập 2 lần mỗi vòng tập và mỗi ngày một vài lần. Bệnh nhân cũng nên tăng dần khoảng thời gian tập.

Các loại gãy có ≥ 2 mảnh cần được bất động và chuyển đến bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình. Những loại gãy này có thể cần mổ mở cố định (ORIF) hoặc đặt một khớp nhân tạo (thay khớp vai).