Gãy xương thuyền thường do quá duỗi cổ tay. Chúng có thể không nhận thấy trên phim X-quang ban đầu. Có thể xảy ra các biến chứng nghiêm trọng.
(Xem thêm Tổng quan về gãy xương.)
Xương thuyền là xương hay bị tổn thương nhất trong khối xương bàn tay. Gãy xương thuyền thường do quá duỗi cổ tay, điển hình khi ngã chống tay tư thế duỗi cổ tay. Chúng có thể gây tổn thương hệ mạch nuôi xương ở đầu gần xương thuyền. Hoại tử tiêu xương là biến chứng thường gặp kể cả khi được chăm sóc ban đầu tối ưu, và có thể gây ra thoái hóa, tàn phế khớp cổ tay.
Các triệu chứng và dấu hiệu của gãy xương thuyền
Khớp cổ tay sưng nề và đau phía bên quay. Nếu bệnh nhân có những triệu chứng này, cần nghĩ đến gãy xương thuyền. Những dấu hiệu đặc hiệu hơn bao gồm
Đau khi nén theo trục dọc ngón cái
Đau khi ngửa tay có đối kháng lực
Đặc biệt đau vùng hõm lào giải phẫu khi nghiêng trụ cổ tay
Vùng hõm lào giải phẫu có thể sờ thấy ở phía xa xương quay, giữa gân duỗi dài, duỗi ngắn ngón cái với gân cơ giạng dài ngón cái.
Chẩn đoán gãy xương thuyền
X-quang thường quy
MRI
Nếu nghi ngờ gãy xương thuyền nhưng không rõ trên phim X-quang, cần điều trị như có gãy bằng nẹp ôm ngón cái
Phim chụp X-quang thường quy ban đầu (thẳng nghiêng hoặc chéo) thường là bình thường. Trong các thống kê đa nghiên cứu gần đây, tỉ lệ âm tính trên phim X-quang thường quy dao động từ 6 đến 18% (1).
Nếu phim X-quang bình thường nhưng nghi ngờ có gãy xương có thể cho chụp MRI. MRI ngày càng được sử dụng để chẩn đoán gãy xương thuyền nhiều hơn do nó chính xác hơn so với chụp CT xương trong trường hợp cấp tính (1).
ZEPHYR/SCIENCE PHOTO LIBRARY
Nếu nghi ngờ gãy xương trên lâm sàng và hình ảnh không thể cho ra chẩn đoán được, thì nó được điều trị sơ bộ là gãy xương và nẹp băng chéo ngón tay cái được áp dụng. Bệnh nhân nên tái khám sau chấn thương 1 tuần. Nếu bệnh nhân vẫn còn đau hoặc nếu cổ tay bị đau khi khám 1 tuần sau chấn thương, hãy chụp lại X-quang thường.
Ngọc trai & cạm bẫy
|
Nẹp cố định ngón tay cái
Tài liệu tham khảo chẩn đoán
1. Carpenter CR, Pines JM, Schuur JD, et al: Adult scaphoid fracture. Acad Emerg Med 21 (2):101–121, 2014. doi: 10.1111/acem.12317
Điều trị gãy xương thuyền
Cố định ngón tay cái bằng nẹp spica
Nhiều loại gãy không di lệch có thể điều trị hoàn toàn bằng nẹp ôm ngón cái trong 6 đến 8 tuần. Có thể sử dụng nẹp spica ngón tay cái nếu cần hoãn bó bột.
Đôi khi cần phải mổ mở nắn chỉnh kèm theo kết hợp xương bên trong.
Những điểm chính
Gãy xương thuyền thường do quá duỗi cổ tay, điển hình khi ngã chống tay tư thế duỗi cổ tay.
Những chỗ gãy xương này có thể làm gián đoạn việc cung cấp máu đến xương thuyền đầu gần; do đó, hoại tử xương là một biến chứng phổ biến, đôi khi gây tàn phế.
Chụp X-quang tư thể thẳng, nghiêng, chéo; nếu như phim chụp bình thường nhưng lâm sàng nghi ngờ có gãy xương thuyền, cần chụp MRI và bất động với nẹp ôm ngón cái và sắp xếp để chụp X-quang lại trong 1 tuần.