Chấn thương cơ quan sinh dục

TheoNoel A. Armenakas, MD, Weill Cornell Medical School
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 02 2023

Hầu hết chấn thương bộ phận sinh dục xảy ra ở nam giới và có thể liên quan đến chấn thương tinh hoàn, bìu và/hoặc dương vật. Các vết thương nặng ở bộ phận sinh dục thường xảy ra nhất trên chiến trường, thường là do chất nổ trên mặt đất. Cắt bộ phận sinh dục của nữ giới bằng cách cắt bỏ âm vật, việc này được thực hiện ở một số nền văn hóa, là một dạng chấn thương bộ phận sinh dụclạm dụng trẻ em.

Phần lớn tổn thương tinh hoàn là do chấn thương (ví dụ, tấn công, va chạm xe cơ giới, chấn thương thể thao); vết thương tinh hoàn ít gặp hơn. Tổn thương tinh hoàn được phân loại là đụng dập hoặc vỡ nếu bao trắng quang tinh hoàn mất liên tục.

Chấn thương bìu đơn lẻ không phổ biến và thường do bỏng, giật hoặc chấn thương xuyên thấu.

Tổn thương dương vật có cơ chế đa dạng. Tổn thương do dây khoá quần phổ biến. Gãy dương vật, là vỡ vật hang, xảy ra phổ biến khi dương vật bị cong quá mức khi hoạt động tình dục; và có thể kèm theoy tổn thương niệu đạo. Cắt cụt (thường do tự gây ra hoặc do quần áo bị kẹt bởi máy móc hạng nặng) và sự bóp nghẹn (thường là do sử dụng các vòng dương vật dùng để tăng cường sự cương dương) là bệnh cảnh có thể gặp. Các vết thương bao gồm các vết cắn của người và động vật và vết thương do súng đạn, ít phổ biến hơn; vết thương đạn thường liên quan đến tổn thương niệu đạo.

Các biến chứng của tổn thương cơ quan sinh dục bao gồm (bao gồm nhiễm trùng hoại tử như hoại thư Fournier), mất mô, rối loạn cương dương, giảm chức năng tuyến sinh dục nam và sẹo niệu đạo.

Các triệu chứng và dấu hiệu của chấn thương sinh dục

Triệu chứng cơ năng sau khi cơ chế chấn thương tác động trực tiếp vào bìu thường là đau bìu và sưng. Các dấu hiệu thực thể bao gồm sự đổi màu sắc da bìu và khối ở bìu không cho ánh sáng xuyên qua, gợi ý là khối tụ máu. Vết thương bìu gợi ý khả năng có tổn thương tinh hoàn phối hợp. Thông thường tiến hành thăm khám lâm sàng bị hạn chế do bệnh nhân không thoải mái. Gãy dương vật thường xảy ra trong quá trình quan hệ tình dục và kết quả là tiếng gãy, đau, sưng nề dương vật và xuất huyết dưới da, và thường là sự biến dạng có thể quan sát được. Sự xuất hiện đái máu gợi ý khả năng tổn thương niệu đạo phối hợp; trong những trường hợp như vậy cần chụp niệu đạo để kiểm tra.

Nhiễm trùng hoại tử biểu hiện sưng tấy, nốt phỏng, sốt và tiến triển nhanh thành sốc nhiễm trùng nếu không được xử trí tích cực và kịp thời.

Chẩn đoán chấn thương sinh dục

  • Đánh giá lâm sàng

  • Siêu âm (đối với chấn thương tinh hoàn)

  • Chụp niệu đạo ngược dòng (đối với chấn thương dương vật có thể dính niệu đạo)

Chẩn đoán tổn thương bìu và dương vật dựa vào thăm khám lâm sàng. Chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như MRI và siêu âm, có thể được xem xét trong các trường hợp chấn thương dương vật. Chụp X-quang niệu đạo có thuốc cản quang (chụp niệu đạo ngược dòng) cần phải được thực hiện đối với gãy dương vật hoặc chấn thương xuyên thấu dương vật khi nghi ngờ có tổn thương niệu đạo (ví dụ: tiểu máu đại thể hoặc không thể đi tiểu). Chẩn đoán lâm sàng giữa đụng dập tinh hoàn và vỡ tinh hoàn có thể khó khăn vì mức độ chấn thương so với các kết quả thăm khám lâm sàng ít liên quan đến nhau, do đó các bệnh nhân bị chấn thương tinh hoàn thường cần siêu âm để đánh giá tổn thương.

Điều trị chấn thương sinh dục

  • Đôi khi cần phải phẫu thuật

Bệnh nhân với vết thương tinh hoàn hoặc lâm sàng hoặc siêu âm cho thấy vỡ tinh hoàn cần phải tiến hành phẫu thuật thăm dò và sửa chữa. Tương tự, tất cả bệnh nhân gãy dương vật và vết thương dương vật cần được phẫu thuật để bộc lộ và sửa chữa tổn thương. Cắt cụt dương vật nên được sửa chữa bằng phẫu thuật vi phẫu nếu phần dương vật còn lại có khả năng sống.

Xử trí không phẫu thuật là thích hợp cho một số thương tổn. Tổn thương bóp nghẹn thường có thể kiểm soát đơn giản bằng cách loại bỏ các tác nhân gây co thắt, có thể yêu cầu sử dụng máy cắt kim loại để loại bỏ tác nhân. Vết cắn của động vật và người có ảnh hưởng lên cơ quan sinh dục cần được rửa vết thương, cắt lọc hợp lý và sử dụng kháng sinh dự phòng phù hợp; Chống chỉ định đóng kín ngay vết thương. Chấn thương do khóa kéo ở quần cần phải được kiểm soát bằng cách tháo phần trên của thanh trượt khóa kéo (xem Tháo khóa kéo khỏi da dương vật).

Nhiễm trùng bìu hoại tử cần phải dùng kháng sinh phổ rộng và phẫu thuật cắt lọc ngay lập tức. Thường thì cần phải mở thông bàng quang để dẫn lưu đường tiểu.

Loại bỏ khoá kéo của quần khỏi da dương vật

Để tháo dây kéo khoá quần, tiêm gây tê cục bộ vùng tổn thương. Bôi trơn khóa kéo bằng vaselin và sau đó thử một lần mở khóa kéo. Nếu không thành công, sử dụng kéo để cắt bỏ các cầu nói của dây kéo (các cầu nối này dùng kể kết nối tấm trước và sau của dây kéo). Sau đó, sau khi cắt 2 cầu nối này, và dây kéo khoá sẽ dễ dàng được loại bỏ. (Để biết mô tả từng bước về quy trình, hãy xem Cách tháo khóa kéo ra khỏi dương vật.)

Những điểm chính

  • Chẩn đoán hầu hết tổn thương bìu và tinh hoàn dựa vào lâm sàng.

  • Chẩn đoán chấn thương tinh hoàn với siêu âm.

  • Chụp niệu đạo ngược dòng để chẩn đoán tổn thương niệu đạo đồng thời ở những bệnh nhân bị gãy dương vật hoặc chấn thương dương vật xuyên thấu biểu hiện tiểu máu hoặc không có khả năng đi tiểu.

  • Phẫu thuật sửa chữa một số chấn thương (ví dụ: vỡ tinh hoàn, gãy dương vật, cắt cụt và chấn thương xuyên thấu).