Tràn khí màng phổi chấn thương là khí trong khoang màng phổi do chấn thương gây ra dẫn đến chèn phổi một phần hoặc hoàn toàn. Triệu chứng bao gồm đau ngực do chấn thương và đôi khi khó thở. Chẩn đoán bằng chụp X-quang ngực. Điều trị bằng dẫn lưu màng phổi.
(Xem thêm Tổng quan về Chấn thương ngực.)
Tràn khí màng phổi tự phát được thảo luận ở nơi khác.
Tràn khí màng phổi có thể được gây ra bởi chấn thương hoặc vết thương; nhiều bệnh nhân cũng có tràn máu màng phổi (tràn máu tràn khí màng phổi). Ở những bệnh nhân có các vết thương thấu ngực vào trung thất (ví dụ, vết thương giữa núm vú hoặc hai xương bả vai), hoặc với chấn thương nặng do vật tù, tràn khí màng phổi do rách cây khí phế quản. Khí từ khoang màng phổi do tràn khí có thể xâm nhập vào mô mềm ở ngực hoặc cổ (tràn khí dưới da) hoặc trung thất (tràn khí trung thất).
Tràn khí màng phổi đơn thuần một bên, ngay cả khi lớn, được dung nạp tốt ở hầu hết các bệnh nhân trừ khi họ có bệnh phổi từ trước. Tuy nhiên, tràn khí màng phổi áp lực có thể gây hạ huyết áp nặng, và tràn khí màng phổi mở có thể làm cản trở thông khí.
Các triệu chứng và dấu hiệu của tràn khí màng phổi do chấn thương
Bệnh nhân tràn khí màng phổi sau chấn thương thường có đau ngực kiểu màng phổi, khó thở, thở nhanh và nhịp tim nhanh.
Tiếng rì rào phế nang giảm và nửa ngực bị tổn thương gõ vang - chủ yếu khi tràn khí màng phổi nhiều. Tuy nhiên, những dấu hiệu này có thể không phát hiện do ồn ào khi hồi sức ban đầu. Tình trạng tràn khí dưới da gây ra tiếng lép bép khi chạm; phát hiện có thể được khu trú trong một khu vực nhỏ hoặc chiếm một phần lớn của thành ngực và/hoặc mở rộng đến cổ; nếu tràn khí dưới da nhiều gợi ý tổn thương của cây khí phế quản.
Tràn khí trung thất tạo ra một âm thanh đặc trưng đồng bộ với nhịp tim (dấu Hamman hoặc lạo xạo Hamman), nhưng phát hiện này không phải lúc nào cũng có và đôi khi là do chấn thương thực quản.
Chẩn đoán tràn khí màng phổi do chấn thương
X-quang ngực
Chẩn đoán thường được thực hiện bằng chụp X-quang ngực. Siêu âm (được thực hiện tại giường trong quá trình hồi sức ban đầu, Đánh giá tập trung mở rộng bằng siêu âm trong chấn thương [E-FAST]) và CT nhạy cảm hơn với các tràn khí màng phổi nhỏ hơn chụp X-quang ngực.
Kích thước của tràn khí màng phổi, đánh giá bằng diện tích mất vân phổi có thể ước lượng bằng phim X-quang. Xác định kích thước của tràn khí có giá trị theo dõi tiến triển của tràn khí để đưa ra hướng giải quyết hơn là giá trị tiên lượng.
Điều trị tràn khí màng phổi do chấn thương
Thường điều trị bằng dẫn lưu màng phổi
Việc điều trị hầu hết tràn khí màng phổi bao gồm đặt ống dẫn lưu màng phổi (ví dụ 28 Fr) vào khoang liên sườn thứ 5 hoặc 6 phía đường nách giữa.
Bệnh nhân có tràn khí màng phổi nhỏ và không có triệu chứng hô hấp có thể theo dõi bằng phim X-quang ngực nối tiếp đến khi phổi nở. Ngoài ra, có thể đặt một ống catheter nhỏ để dân lưu. Tuy nhiên, nên thực hiện dẫn lưu màng phổi ở những bệnh nhân gây mê, thông khí áp lực dương và/hoặc vận chuyển bằng máy bay vì những can thiệp này có thể làm tràn khí màng phổi ít, đơn thuần (không biến chứng) thành tràn khí màng phổi dưới áp lực.
Nếu khí còn ra nhiều sau khi đặt ống dẫn lưu, nên nghi ngờ có chấn thương cây khí phế quản và soi phế quản hoặc phẫu thuật cần được thực hiện.
Những điểm chính
Triệu chứng lâm sàng có thể kín đáo hoặc không có, đặc biệt nếu tràn khí màng phổi ít.
Mặc dù chụp CT và siêu âm nhạy hơn, chụp X-quang ngực thường đủ để chẩn đoán.
Phương pháp dẫn lưu màng phổi được chỉ định nếu tràn khí màng phổi gây ra các triệu chứng hô hấp hoặc tràn khí mức độ vừa, nhiều hoặc thông khí áp lực dương hoặc gây mê.