Norovirus là nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy. Các triệu chứng là nôn, đau quặn bụng và tiêu chảy thường hết sau 1 đến 3 ngày. Chẩn đoán dựa trên nghi ngờ lâm sàng và có thể thực hiện xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase trong khuôn khổ của bảng xét nghiệm đa chủng cho nhiều nguyên nhân gây viêm dạ dày ruột cấp tính. Điều trị hỗ trợ bằng bù dịch đường uống; trong những trường hợp nặng hơn, có thể cần dịch theo đường tĩnh mạch.
Kể từ khi vắc xin rotavirus được giới thiệu, norovirus đã trở thành nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh viêm dạ dày ruột do vi rút cấp tính lẻ tẻ và thành dịch ở Hoa Kỳ ở mọi lứa tuổi, kể cả ở trẻ em; độ tuổi cao nhất là từ 6 tháng đến 18 tháng.
Bệnh xảy ra quanh năm ở Hoa Kỳ, nhưng hầu hết xảy ra từ tháng 11 đến tháng 4 (1). Các đợt bùng phát dịch lớn qua đường nước và qua đường thực phẩm thường xảy ra.
Lây truyền từ người sang người cũng xảy ra vì vi rút này rất dễ lây. Norovirus gây ra hầu hết các vụ dịch viêm dạ dày ruột trên tàu du lịch và trong các viện dưỡng lão.
Thời gian ủ bệnh từ 24 đến 48 giờ.
(Xem thêm Tổng quan về viêm dạ dày ruột.)
Tài liệu tham khảo
1. Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Gánh nặng và xu hướng của Norovirus Truy cập vào ngày 12 tháng 5 năm 2023.
Các triệu chứng và dấu hiệu của viêm dạ dày ruột do norovirus
Norovirus thường gây ra khởi phát cấp tính các triệu chứng nôn ói, đau quặn bụng và tiêu chảy, thường kéo dài từ 1 đến 3 ngày. Ở trẻ em, nôn nổi bật hơn tiêu chảy, trong khi ở người lớn, tiêu chảy thường chiếm ưu thế.
Mất nước khác nhau từ mất nước nhẹ đến nặng.
Bệnh nhân cũng có thể bị sốt, nhức đầu, và đau cơ.
Ngọc trai & cạm bẫy
|
Chẩn đoán viêm dạ dày ruột do Norovirus
Đôi khi xét nghiệm phản ứng chuỗi transcriptase–polymerase sao chép ngược (RT-PCR)
Chẩn đoán norovirus thường dựa trên nghi ngờ lâm sàng ở một bệnh nhân có các triệu chứng điển hình, đặc biệt là trong đợt bùng phát dịch.
Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể xác định chẩn đoán nhiễm norovirus bằng cách sử dụng RT-PCR trên một mẫu phân. Xét nghiệm này thường được thực hiện dưới dạng bảng xét nghiệm PCR đa chủng bao gồm một số nguyên nhân gây viêm dạ dày ruột. Cần thận trọng khi giải thích kết quả xét nghiệm dương tính với norovirus vì có thể xuất hiện không có triệu chứng, xét nghiệm PCR rất nhạy có thể phát hiện được vi rút này. Kết quả xét nghiệm dương tính với norovirus ở một bệnh nhân có các triệu chứng không điển hình, chẳng hạn như tiêu chảy phân có máu hoặc ở một bệnh nhân có xét nghiệm dương tính với một mầm bệnh khác cho thấy rằng norovirus không phải là nguyên nhân gây ra viêm dạ dày ruột.
Điều trị viêm dạ dày ruột do Norovirus
Dịch theo đường uống hoặc đường tĩnh mạch
Đôi khi là các loại thuốc chống tiêu chảy và/hoặc thuốc chống nôn
Chăm sóc hỗ trợ, bao gồm bù nước và chất điện giải, là phương pháp điều trị chính và là tất cả những gì cần thiết cho hầu hết người lớn. Dung dịch glucose-điện giải đường uống, nước dùng hoặc nước canh thịt có thể ngăn ngừa mất nước hoặc điều trị mất nước nhẹ. Trẻ em có thể bị mất nước nhanh hơn và cần được cho dùng dung dịch bù nước đường uống thích hợp (một số loại có bán trên thị trường – xem Bù nước theo đường miệng). Có thể cho uống thuốc chống nôn (ví dụ ondansetron) nếu nôn khiến việc bù nước qua đường uống trở nên khó khăn.
Cần cho truyền tĩnh mạch dịch đẳng trương như Ringer's lactate và dung dịch nước muối sinh lý theo đường tĩnh mạch khi có tình trạng mất nước nghiêm trọng, sốc giảm thể tích, hoặc trạng thái tinh thần thay đổi và tắc ruột hoặc thất bại trong điều trị bù nước bằng đường uống (xem thêm 2017 clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea của Infectious Diseases Society of America [IDSA]). Trong trường hợp mất nước nặng, nên tiếp tục bù nước qua đường tĩnh mạch cho đến khi mạch, tình trạng tưới máu và trạng thái tinh thần bình thường trở lại.
Thuốc chống tiêu chảy không nên cho trẻ em < 18 tuổi bị tiêu chảy cấp dùng (xem hướng dẫn của IDSA). Thuốc chống tiêu chảy có thể được xem xét ở những bệnh nhân người lớn bị tiêu chảy phân toàn nước (thể hiện qua phân âm tính với heme), đặc biệt là trong đợt bùng phát, dịch, cho thấy có khả năng nguyên nhân là do vi rút. Tuy nhiên, thuốc chống tiêu chảy có thể khiến tình trạng bệnh nhân nhiễm Clostridioides difficile hoặc E. coli O157: H7 xấu đi và do đó không nên cho bất kỳ bệnh nhân nào chưa xác định được nguyên nhân gây tiêu chảy và nghi ngờ có những rối loạn này (tức là do sử dụng kháng sinh gần đây, tiêu chảy phân có máu, phân dương tính với heme hoặc tiêu chảy kèm theo sốt) sử dụng.
Những điểm chính
Norovirus là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm dạ dày ruột cấp tính do vi rút ở Hoa Kỳ ở mọi lứa tuổi.
Diễn biến lâm sàng ngắn nhưng có thể bao gồm nôn và tiêu chảy dữ dội.
Bù nước bằng đường uống thường là đủ, nhưng có thể cần dùng thuốc chống nôn và đôi khi là truyền dịch qua đường tĩnh mạch.
Thuốc chống tiêu chảy an toàn cho người lớn bị tiêu chảy toàn nước nhưng nên tránh dùng cho trẻ em < 18 tuổi và ở bất kỳ bệnh nhân nào mới sử dụng kháng sinh, tiêu chảy ra máu, phân có máu hoặc tiêu chảy kèm theo sốt.
Thông tin thêm
Tài nguyên bằng tiếng Anh sau đây có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.
Infectious Diseases Society of America: Clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea (2017)