Cách thực hiện chọc hút dịch khớp bàn ngón chân.

• Chẩn đoán nguyên nhân của tràn dịch khớp (ví dụ, nhiễm trùng, viêm khớp do tinh thể)

• Loại bỏ tràn dịch bao hoạt dịch và/hoặc tiêm thuốc trong khuôn khổ điều trị và để giảm đau

Chống chỉ định tuyệt đối

• Nhiễm trùng da hoặc các mô sâu hơn tại vị trí dự kiến đâm kim

Nếu có thể, nên sử dụng một vị trí chọc kim thay thế, không bị nhiễm trùng. Tuy nhiên, các khớp bị viêm cấp tính thường ấm, ấn đau và đỏ da, do đó giống như nhiễm trùng ngoài khớp và khó tìm thấy vị trí chọc khớp mà không bị dính dáng. Siêu âm có thể hữu ích; hiển thị hình ảnh tràn dịch khớp bằng siêu âm có thể củng cố quyết định chọc dịch khớp mặc dù có ban đỏ xung quanh. Chú ý: Nếu nghi ngờ nhiều về viêm khớp nhiễm trùng, nên chọc hút dịch khớp bất kể ban đỏ hay kết quả siêu âm âm tính vì không được bỏ sót nhiễm trùng khớp.

Chống chỉ định tương đối

• Tạng chảy máu nặng, có thể cần được điều chỉnh sửa trước khi chọc hút dịch khớp; thuốc chống đông điều trị thông thường không phải là chống chỉ định, đặc biệt nếu nghi ngờ nhiễm trùng

Các biến chứng không phổ biến nhưng bao gồm hở hai lá, tắc mạch, và chèn ép tim

• Nhiễm trùng

• Tổn thương gân, dây thần kinh hoặc mạch máu (chấn thương do chạm vào)

• Dung dịch sát trùng (ví dụ: chlorhexidine, povidone iodine, isopropyl alcohol), gạc vô trùng và găng tay

• Tấm lót sạch

• Thuốc gây tê tại chỗ (ví dụ, lidocaine 1%, kim 25 đến 30 gauge, và ống tiêm 3 đến 5 mL)

• Đối với chọc hút dịch khớp, một kim 22 gauge 25 mm (1 inch) và một ống tiêm 5 mL

• Đồ chứa thích hợp để thu thập chất dịch cho các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm (ví dụ, số lượng tế bào, tinh thể, mẫu cấy)

• Đối với tiêm điều trị trong khớp, một ống tiêm có chứa corticosteroid (ví dụ: triamcinolone acetonide 10 mg hoặc methylprednisolone acetate 20 mg) và/hoặc thuốc gây tê tác dụng kéo dài (ví dụ: bupivacaine 0,25%) và một kẹp cầm máu để giúp chuyển ống tiêm, nếu cần

• Nhờ trợ lý gập và kéo ngón chân cái.

• Kỹ thuật vô trùng là cần thiết để ngăn ngừa nhiễm vi khuẩn cho cả khe khớp và dịch khớp được chọc hút.

• Phong bế dây thần kinh ngón chân có thể được sử dụng để gây tê.

• Đâm kim chọc hút dọc theo mặt mu của khớp, ngay trong hoặc ngoài của gân cơ duỗi dài ngón chân cái.

Chọc hút dịch khớp bàn ngón chân.

Dịch khớp được hút ra ở bất kỳ khớp bàn ngón chân nào. Bệnh nhân được yêu cầu nằm ngửa, gối gấp và đặt bàn chân úp trên mặt giường. Đâm kim dọc theo mặt mu của khớp, ngay cạnh phía trong và phía ngoài gân duỗi dài ngón.

• Đặt bệnh nhân nằm ngửa trên cáng, gập gối và bàn chân và đặt bàn chân trên cáng.

• Yêu cầu bệnh nhân gập mu ngón chân cái. Sau đó, ở vị trí này, hãy sờ nắn mặt mu của khớp bàn ngón chân (MTP) và gân cơ duỗi gập lại nổi rõ.

• Đặt bàn chân lên tấm lót. Chuẩn bị khu vực bằng chất làm sạch da, chẳng hạn như chlorhexidine hoặc povidone iodine, sau đó dùng cồn để lau sạch chất này.

• Gây tê tại chỗ vị trí chọc hút dịch sử dụng kim tiêm 25 đến 30 gauge.

• Nhờ một người trợ lý dùng tay gập bàn chân (khoảng 20°) và kéo dọc trục ngón chân để tạo điều kiện cho kim hút dịch đi vào khe khớp.

• Hút dịch khớp bằng kim 22 gauge. Đi vào da theo phương vuông góc, ngang với đường khớp, ngay trong hoặc ngoài của gân cơ duỗi. Hướng kim về phía trung tâm của khe khớp. Nhẹ nhàng kéo lại pít tông khi đưa kim vào. Dịch khớp sẽ được hút vào trong bơm khi kim vào trong ổ khớp.

• Nếu kim đâm vào xương, rút lại kim gần như chạm vào bề mặt da và sau đó chuyển hướng kim theo một góc khác.

• Hút tất cả dịch khớp ra.

• Nếu dùng các loại thuốc tiêm trong khớp (ví dụ: thuốc gây tê, corticosteroid), hãy giữ đốc kim bất động (sử dụng kẹp cầm máu nếu có) trong khi tháo ống tiêm chứa dịch khớp ra và thay thế bằng ống tiêm chứa thuốc. Nếu kim vẫn nằm yên trong khe khớp, sẽ không có lực cản khi tiêm thuốc.

• Sau khi tiêm corticosteroid, hãy di chuyển khớp hết phạm vi vận động để thuốc phân phối lên khắp khớp.

• Chuyển chất hoạt dịch sang các ống và các phương tiện vận chuyển khác để phân tích chất hoạt dịch. Kiểm tra dịch khớp xem có máu và mỡ không.

• Dán băng dính hoặc băng vô trùng.

• Chườm lạnh, nâng cao chi và thuốc uống chống viêm không steroid (NSAID) có thể giúp giảm đau.

• Nếu đã được tiêm thuốc gây tê nội khớp, nên chỉ định hạn chế hoạt động khớp trong 4 đến 8 giờ.

• Nếu đã tiêm corticosteroid nội khớp, cần phải để khớp nghỉ trong khoảng 24 đến 48 tiếng.

• Nếu bệnh nhân bị đỏ da tăng lên, đau và sưng > 12 tiếng sau khi làm thủ thuật, thì cần phải kiểm tra khớp để xem có khả năng bị nhiễm trùng hay không.

• Cẩn thận đảm bảo vị trí tối ưu trước khi chọc khớp.

• Dành đủ thời gian để gây tê cục bộ phát huy tác dụng trước khi tiến hành.

• Để tránh làm tổn thương màng hoạt dịch và sụn khớp, không cố gắng đâm kim khi có lực cản và không di chuyển kim khi kim đã bắt đầu hút dịch khớp.

• Nếu phải di chuyển đầu kim, trước tiên rút kim ra đến gần bề mặt da và sau đó chuyển hướng; không cố gắng thay đổi góc đâm khi kim đã nhúng vào trong mô.

Cũng lưu ý rằng cảm giác nóng, ấn đau và đỏ da có thể phủ lên khớp viêm khớp cấp tính, giống như nhiễm trùng ngoài khớp.

Khi cố gắng phân biệt viêm khớp nhiễm trùng với nhiễm trùng các cấu trúc nằm trên (chống chỉ định với chọc hút dịch khớp), viêm khớp do nhiễm trùng có nhiều khả năng xảy ra với những biểu hiện sau:

• Tràn dịch khớp

• Đau khớp theo chu vi và ấn đau bao khớp

• Đau cả khi vận động nhẹ nhàng, thụ động và khi vận động khớp chủ động

Khi kiểm tra dịch, hãy xem xét những điều sau:

• Chảy máu ổ khớp do chấn thương vì chạm vào có xu hướng chảy máu không đồng đều và có xu hướng đông lại.

Có thể không nhìn thấy dịch hút ra từ các khớp nhỏ. Tuy nhiên, vẫn cần phải sử dụng ống tiêm để hút kể cả một giọt dịch nhỏ qua kim lên một lam kính để đánh giá bằng kính hiển vi. Việc này có thể đủ để chứng minh viêm khớp do tinh thể hoặc làm tăng nghi ngờ nhiễm trùng.