Một số nguyên nhân gây tiêu chảy
Nguyên nhân | Những phát hiện gợi ý | Tiếp cận chẩn đoán |
|---|---|---|
Cấp | ||
Kháng sinh (ví dụ kháng sinh phổ rộng, nhiều kháng sinh dùng đồng thời) | Mối quan tạm thời giữa thời điểm bắt đầu tiêu chảy với việc dùng kháng sinh | Đánh giá lâm sàng |
Vi khuẩn (ví dụ: chủng Campylobacter, Clostridioides difficile [trước đây là Clostridium difficile], Escherichia coli [có thể gây ra hội chứng tán huyết-urê huyết], chủng Salmonella, chủng Shigella, Yersinia enterocolitica)* | Sốt, phân máu, đau bụng Có thể có chấm xuất huyết hay da xánh (ở bệnh nhân có hội chứng huyết tán ure huyết cao) Tiền sử tiếp xúc với động vật (E. coli) hoặc loài bò sát (Salmonella) Tiền sử ăn thực phẩm chưa nấu chín (Salmonella) Gần đây (< 2 tháng) sử dụng kháng sinh (C. difficile) Quá nhiều trung tâm chăm sóc ban ngày | Cấy phân Tìm bạch cầu trong phân Nếu bệnh nhân bị bệnh, công thức máu, xét nghiệm chức năng thận, và cấy máu Nếu gần đây bệnh nhân được dùng kháng sinh, cần xét nghiệm độc tố C. difficile trong phân |
Dị ứng thức ăn hoặc ngộ độc thực phẩm | Dị ứng: Phát ban mày đay, sưng môi, đau bụng, nôn, tiêu chảy, khó thở trong vài phút tới vài giờ sau khi ăn Ngộ độc: Buồn nôn, nôn ói, đau bụng, tiêu chảy vài giờ sau khi ăn phải thực phẩm bị nhiễm khuẩn | Đánh giá lâm sàng |
Ký sinh trùng (ví dụ, Giardia intestinalis [lamblia], Cryptosporidium parvum)* | Bụng chướng hơi và co cứng bụng, phân có mùi hôi, biếng ăn Có thể có lịch sử đi du lịch, sử dụng phải nguồn nước bị nhiễm khuẩn | Xét nghiệm phân tìm trứng và ký sinh trùng dưới kính hiển vi Kháng nguyên phân hoặc xét nghiệm PCR |
Virus (ví dụ, astrovirus, calicivirus, adenovirus ruột, rotavirus)* | < 5 ngày tiêu chảy phân không có máu Thường nôn Có thể có sốt Có tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh Mùa phù hợp với nhiễm khuẩn | Đánh giá lâm sàng |
Mạn tính | ||
Chậm đi ngoài phân xu > 48 giờ sau khi sinh Có thể có lịch sử táo bón kéo dài Nôn dịch mật, bụng chướng, ốm yếu | X-quang bụng Thụt barit Sinh thiết trực tràng | |
Tiền sử cắt ruột (ví dụ, viêm ruột hoại tử, xoắn ruột, hoặc bệnh Hirschsprung) | Đánh giá lâm sàng | |
Bụng chướng hơi, xì hơi, tiêu chảy tóe nước Tiêu chảy sau khi ăn các thức ăn từ sữa | Đánh giá lâm sàng Đôi khi cần làm test thở hydro Đôi khi cần kiểm tra việc giảm nồng độ một sô chất trong phân (kiểm tra carbohydrate) và pH phân (< 6,0 chỉ ra có carbohydrate trong phân) | |
Không dung nạp sữa bò (dị ứng protein sữa) | Nôn Tiêu chảy hoặc táo bón Đại tiện phân máu Nứ kẽt hậu môn Chậm lớn | Triệu chứng mất đi khi không còn ăn đạm sữa bò Đôi khi nội soi dạ dày hoặc đại tràng |
Uống quá nhiều nước hoa quả | Tiền sử uống quá nhiều nước trái cây hoặc đồ uống có đường (> 120–180 mL [4–6 oz] mỗi ngày) | Đánh giá lâm sàng |
Tiêu chảy mạn tính không đặc hiệu ở trẻ em (tiêu chảy của trẻ mới biết đi) | 6 tháng-5 năm Điển hình, đi ngoài phân lỏng 3-10 lần/ngày thường khi thức và đôi khi ngay lập tức sau khi ăn Đôi khi có thể nhìn thấy cả thức ăn không tiêu hoá được trong phân Trẻ phát triển, tăng cân, hoạt động và ăn uống bình thường | Đánh giá lâm sàng |
Suy giảm miễn dịch (ví dụ, nhiễm HIV, Thiếu hụt IgA, hoặc thiếu hụt IgG) | Tiền sử của nhiễm trùng da, đường hô hấp hoặc đường ruột tái đi tái lại Giảm cân hoặc chậm tăng cân | Kiểm tra HIV Công thức máu toàn phần Nồng độ globulin miễn dịch |
Bệnh viêm đại tràng (ví dụ, Bệnh Crohn, viêm loét đại tràng) | Phân máu, đau bụng co cứng, sút cân, chán ăn Có thể là viêm khớp, loét miệng, tổn thương da, nứt kẽ hậu môn | Nội soi đại tràng |
Viêm dạ dày ruột tăng bạch cầu ái toan | Đau bụng, buồn nôn, nôn ói, sụt cân | Công thức máu toàn bộ để tìm bạch cầu ái toan trong máu ngoại vi Đôi khi xác định nồng độ IgE Nội soi dạ dày và/hoặc nội soi đại tràng |
Bệnh celiac (bệnh lý ruột không dung nạp gluten) | Triệu chứng bắt đầu sau khi bổ xung lúa mì vào khẩu phần ăn (thường là sau 4-6 tháng tuổi) Chậm lớn Đau bụng tái phát Đầy hơi Tiêu chảy hoặc táo bón | Công thức máu toàn phần Xét nghiệm sàng lọc huyết thanh học đối với bệnh celiac (kháng thể IgA đối với transglutaminase mô) Nội soi sinh thiết tá tràng |
Chậm lớn viêm phổi hoặc khò khè tái phát phân mỡ và mùi khó chịu Chướng bụng, đầy hơi | Bài tiết chất béo trong phân sau 72-h test mồ hôi Xét nghiệm di truyền | |
Đôi khi có ban vẩy nến đỏ, bong tróc khóe miệng | Nồng độ Kẽm | |
Lịch sử phân cứng Đại tiện không tự chủ | X-quang bụng | |
* Cũng có thể gây tiêu chảy mạn tính. | ||
PCR = phản ứng chuỗi polymerase. | ||