Một số nguyên nhân gây phát ban ở trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ
Nguyên nhân | Những phát hiện gợi ý | Tiếp cận chẩn đoán |
|---|---|---|
Nhiễm trùng | ||
Nhiễm trùng Candidal | Phát ban đỏ tươi với các tổn thương xung quanh lân cận tở vùng mặc tã, bao gồm nếp nhăn da Thường có mảng bám trắng trên lưỡi hoặc niêm mạc miệng Đôi khi có tiền sử mới sử dụng kháng sinh gần đây | Đánh giá lâm sàng Đôi khi có vết xước của tổn thương do kali hydroxyt dịch âm đạo |
Các chấm đỏ trên mặt, da đầu, thân, cách tay và đùi tiến triển trên 10-12 giờ hình thành các bọng nước nhỏ, căng và sau đó có các mụn mủ vùng trung tâm, có vỏ bọc xung quanh Mụn nước ngứa dày đặc, cũng có thể gặp trên lòng bàn tay, lòng bàn chân, da đầu và niêm mạc, cũng như trong vùng mặc tã | Đánh giá lâm sàng | |
Tập hợp ban đỏ ở má (xuất hiện ban ở gò má) Đôi khi sốt, mệt mỏi | Đánh giá lâm sàng | |
Chốc lở không mủ: Vết loét đỏ không đau nhưng ngứa gần mũi hoặc miệng, sau đó sớm chảy mủ hoặc dịch và đóng vảy màu mật ong Chết bọng nước: Xảy ra chủ yếu ở trẻ < 2 tuổi Các vết loét chảy nước và không đau - chủ yếu trên cánh tay, chân và thân mình, bao quanh bởi da đỏ và ngứa, sau khi vỡ, tạo thành vảy vàng hoặc bạc | Đánh giá lâm sàng | |
Quầng ban đỏ; một thương tổn ban đỏ mở rộng (khoảng 5-7 cm) đôi khi vùng trung tâm trắng hoặc hiếm khi có ban xuất huýet (2%) Thường mệt mỏi, nhức đầu, đau khớp hoặc cơ thể Thường trong vùng lưu hành với nguy cơ tiếp xúc với ve, có hoặc không có vết bọ ve đốt | Đánh giá lâm sàng Đôi khi xét nghiệm huyết thanh | |
Sởi* | Ban dát sẩn bắt đầu từ mặt và lan xuống đến thân mình và các chi Thường có hạt Koplix (đốm trắng ở niêm mạc miệng) Sốt, ho, sổ mũi, nhiễm khuẩn kết mạc | Đánh giá lâm sàng Xét nghiệm huyết thanh học (vì lý do sức khoẻ cộng đồng) |
Phát ban xuất huyết, đôi khi có ban xuất huyết hoại tử Sốt, li bì, kích thích Ở trẻ lớn hơn, dấu hiệu màng não Nhịp tim nhanh, đôi khi hạ huyết áp | Nhuộm Gram và cấy máu và dịch não tủy | |
Đám các sẩn nổi lên, màu da Không ngứa hoặc khó chịu | Đánh giá lâm sàng | |
Ban dát sẩn xuất hiện đột ngột sau 4 hoặc 5 ngày sốt cao, điển hình khi hết sốt | Đánh giá lâm sàng | |
Đôi khi ban ngứa bắt đầu trên mặt và lan xuống dưới, xuất hiện dưới dạng chấm hồng hoặc đỏ nhẹ (có thể hợp thành các mảng màu đều), và thường mất đi trên mặt khi lan xuống dưới Có thể kéo dài đến 3 ngày Thường xuất hiện hạch lympho (chẩm, sau tai, cổ), sốt nhẹ | Đánh giá lâm sàng Xét nghiệm huyết thanh học (vì lý do sức khoẻ cộng đồng) | |
Sốt tinh hồng nhiệt (scarlatina) | Sốt, đôi khi đau họng Thường bình thường, ban đỏ trên nền trắng thô ráp, thường xuất hiện 12-72 giờ sau khi sốt và bắt đầu ở ngực, ở nách, và trên bẹn Vùng nhợt đặc trưng xung quanh miệng (nhợt nhạt quanh miệng và rõ nhất ở nếp gấp da (đường pastia), lưỡi dâu tây Thường tiếp theo bong tróc toàn bộ lòng bàn tay và bàn chân, đầu ngón tay và ngón chân, và háng | Đánh giá lâm sàng Đôi khi xét nghiệm nhanh tìm liên cầu hoặc cấy dịch tỵ hầu |
Các vùng ban đỏ đau lan rộng phát triển thành các đám phỏng rộp lớn, có thể dễ vỡ, sau khi vỡ để lại các vết bong tróc lớn Những đám bọng nước lan rộng thêm với áp lực thấp (Nikolsky dương tính) Tiết ra dịch nhầy Thường gặp ở trẻ < 5 tuổi | Đánh giá lâm sàng Đôi khi chẩn đoán dựa vào sinh thiết và/hoặc cấy nốt phỏng | |
Tổn thương hình bầu dục, bong vẩy với một đường viền hơi gồ cao và vùng trung tâm trắng Ngứa nhẹ | Đánh giá lâm sàng Đôi khi có vết xước của tổn thương do kali hydroxyt dịch âm đạo | |
Nhiễm virut (hệ thống) | Ban dát sẩn Thường có tiền triệu hội chứng viêm long đường hô hấp trên | Đánh giá lâm sàng |
Phản ứng quá mẫn | ||
Viêm da dị ứng (chàm) | Vảy da đỏ mạn tính hoặc tái đi tái lại, thường ở nếp gấp Đôi khi có tiền sử gia đình | Đánh giá lâm sàng |
Ban đỏ ngứa nặng, thỉnh thoảng có bọng nước Không có dấu hiệu toàn thân | Đánh giá lâm sàng | |
Dát sẩn lan tỏa Tiền sử hiện tại hoặc mới dùng thuốc gần đây (trong vòng 1 tuần) | Đánh giá lâm sàng | |
Tiền triệu sốt, khó chịu, ho, đau họng, và viêm kết mạc Loét niêm mạc đau, hầu như luôn gặp ở miệng và môi nhưng đôi khi ở vùng sinh dục và hậu môn Ban đỏ đau lan rộng thành những bọng nước mềm, lớn, có thể dễ vỡ, để lại những vùng bong tróc lớn; có thể ảnh hưởng đến lòng bàn chân nhưng thường không phải ở da đầu Những đám bọng nước lan rộng thêm với áp lực thấp (Nikolsky dương tính) Đôi khi nguyên nhân do sử dụng thuốc (ví dụ, sulfonamid, penicillin, thuốc chống co giật) | Đánh giá lâm sàng Đôi khi sinh thiết | |
Tổn thương có gờ tròn, ngứa, đỏ Có hoặc không có tiền sử phơi nhiễm các chất gây dị ứng đã biết hoặc có khả năng | Đánh giá lâm sàng | |
Viêm mạch | ||
Viêm mạch liên quan tới immunoglobulin A (trước đây gọi là xuất huyết Henoch-Schönlein) | Ban xuất huyết nổi gồ lên thành đợt trong vài ngày hoặc vài tuần, điển hình ở một số vùng (ví dụ như chân, mông) Thường gặp viêm khớp, đau bụng Đôi khi đái máu, có máu trong phân, và/hoặc lồng ruột Thường gặp ở trẻ < 10 tuổi | Đánh giá lâm sàng Đôi khi sinh thiết da |
Ban dát sẩn đỏ lan tỏa có thể thay đổi về cách xuất hiện (ví dụ như mày đay, ban hình tròn, ban xuất huyết) nhưng không bao giờ có mụn nước hoặc bọng nước; có thể ở lòng bàn tay và/hoặc lòng bàn chân Sốt (thường > 39°C) trong > 5 ngày Môi đỏ, nứt, lưỡi dâu tây, viêm kết mạc, hạch cổ Phù mu tay và chân Bong ngón tay và ngón chân muộn sau lan xuống lòng bàn tay và lòng bàn chân | Tiêu chuẩn lâm sàng Xét nghiệm để loại trừ các rối loạn khác | |
Khác | ||
Vảy vàng và đỏ trên da đầu (đội mũ) và đôi khi ở vùng nếp gấp da | Đánh giá lâm sàng | |
Phát ban chỗ mặc tã (không nhiễm nấm) | Phát ban màu đỏ tươi trong khu vực mặc tã, trải rông đến các nếp gấp | Đánh giá lâm sàng |
Ban xuất huyết, da xanh Thông thường trong hoặc sau khi viêm ruột nhiễm khuẩn có biểu hiện đau bụng, nôn, và tiêu chảy phân máu Thiểu niệu hoặc vô niệu Tăng huyết áp | Công thức máu với số lượng tiểu cầu và xét nghiệm máu ngoại vi để kiểm tra bằng chứng về thiếu máu tan máu vi mạch và giảm tiểu cầu Xét nghiệm chức năng thận Xét nghiệm phân (xét nghiệm độc tố Shiga hoặc cấy đặc hiệu cho E. coli O157:H7) | |
Nang nhỏ dạng trai trên mặt trẻ sơ sinh | Đánh giá lâm sàng | |
Đốm hồng đỏ, xuất hiện toàn thân bắt đầu từ các chi, sau tiến triển thành dạng tổn thương hình tròn kinh điển với một vòng màu đỏ hồng xung quanh trung tâm nhạt màu Đôi khi tổn thương niêm mạc miệng, ngứa | Đánh giá lâm sàng | |
Chấm đỏ nhỏ hoặc đôi khi có mụn nước nhỏ Gặp chủ yếu ở trẻ nhỏ nhưng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng và ẩm | Đánh giá lâm sàng | |
Đỏ da nhiễm độc | Các vết đỏ phẳng (thường có nổi mụn trắng ở vùng trung tâm), xuất hiện đến một nửa số trẻ sơ sinh Hiếm khi xuất hiện sau 5 ngày tuổi và thường bay đi trong 7-14 ngày | Đánh giá lâm sàng |
Mụn trứng cá ở trẻ sơ sinh | Mụn đỏ, đôi khi có chấm trắng ở giữa trên mặt của trẻ sơ sinh Thường xảy ra vào khoảng 2 và 4 tuần sau khi sinh nhưng có thể xuất hiện đến 4 tháng sau sinh và có thể kéo dài từ 12-18 tháng | Đánh giá lâm sàng |
Đôi khi tiền dược nhiễm trùng đường hô hấp trên Thông thường bắt đầu bằng một vết đốm đỏ hình bầu dục, ngứa từ 2 đến 10 cm trên thân và vùng chi gần thân 7-14 ngày sau khi có vết đốm báo hiệu, xuất hiện những đốm lớn của hồng ban hình bầu dục, màu hồng hoặc đỏ, bong tróc trên thân mình, đôi khi có sự phân bố giống cây thông Noel | Đánh giá lâm sàng | |
* Nguyên nhân này hiện nay không thường gặp vì đã có tiêm chủng nhưng cần được xem xét ở các trẻ chưa được tiêm chủng. | ||