Nên lấy bọ ve ra khỏi da để ngăn ngừa bệnh lây truyền qua bọ ve (ví dụ: sốt đốm Rocky Mountain, bệnh Lyme, bệnh sốt mò, bệnh liệt do ve, bệnh do babesia, bệnh do anaplasma, bệnh do ehrlichia, viêm não do ve truyền).
(Xem thêm Ve cắn.)
Chỉ định lấy bọ ve
Có ve bám vào da
Chống chỉ định lấy bọ ve
không
Biến chứng của lấy bọ ve
Việc loại bỏ bọ ve không đủ hoặc một phần có thể gây nhiễm trùng hoặc hình thành u hạt mạn tính.
Thiết bị dùng để lấy bọ ve
Dung dịch rửa như dung dịch chlorhexidine
Kẹp đầu thẳng hoặc đầu cong
Nhíp
Dao mổ số 11
Găng tay không vô trùng
Cân nhắc bổ sung trong việc lấy bọ ve
Bọ ve nên được loại bỏ càng sớm càng tốt để giảm phản ứng miễn dịch ở da và khả năng lây truyền bệnh. Phần miệng của bọ ve trở nên kết dính trong vòng 5 đến 30 phút sau khi tiếp xúc với da của vật chủ.
Tạo tư thế trong việc lấy bọ ve
Bệnh nhân thoải mái, bộc lộ rõ con ve
Mô tả từng bước của việc lấy bọ ve
Dùng kẹp cùn có đầu cong vừa phải đặt song song với da để kẹp chặt phần miệng của bọ ve càng gần da càng tốt.
Dùng lực kéo nhẹ nhàng, ổn định để loại bỏ con ve.
Không bóp, nghiền, vặn hoặc giật cơ thể của ve. Làm như vậy có thể tống các tác nhân lây nhiễm ra.
Nếu phần miệng bị sót lại, hãy loại bỏ phần đó bằng nhíp hoặc mũi dao mổ càng nhiều càng tốt.
Làm sạch vùng đó bằng xà bông và nước hoặc chất tẩy rửa vết thương kháng khuẩn nhẹ như chlorhexidine.
Chăm sóc sau khi lấy bọ ve
Mối quan tâm chính là lây truyền các bệnh khác nhau do bọ chét. Bản thân vết cắn là bề ngoài và hiếm khi có vấn đề.
Bệnh nhân nên trở lại nếu có bất kỳ đau, sưng hoặc ban đỏ cục bộ nào hoặc nếu họ có các triệu chứng toàn thân (ví dụ: sốt, nhức đầu, đau khớp, khó chịu) trong vòng 4 tuần sau khi bị cắn; hầu hết các bệnh do ve truyền, ngoại trừ bệnh Lyme thường có biểu hiện sớm hơn.
Con ve có thể được lưu lại để phân tích trong phòng thí nghiệm nhằm kiểm tra bệnh truyền qua con ve ở khu vực địa lý mà bệnh nhân mắc phải con ve.
Kháng sinh dự phòng
Doxycycline dự phòng (liều duy nhất 200 mg uống cho người lớn hoặc 4 mg/kg cho trẻ em dưới 8 tuổi) có thể ngăn ngừa bệnh Lyme nhưng chỉ nên dùng khi đáp ứng tất cả các tiêu chí sau:
Bệnh nhân đến từ khu vực có tỷ lệ mắc bệnh Lyme cao.
Một con ve căng mọng một phần trong giai đoạn ấu trùng được phát hiện trên cơ thể.
Con ve được cho là đã bám vào trong ít nhất 36 giờ.
Một số chuyên gia khuyên bạn nên kéo dài thời gian dùng doxycycline (liều 100 mg 2 lần/ngày trong 10 đến 20 ngày) để đảm bảo diệt trừ hoàn toàn.
Không nên dùng kháng sinh dự phòng vết cắn do ve cắn.
Cảnh báo và lỗi thường gặp khi lấy bọ ve
Không khuyến khích sử dụng các phương pháp phi cơ học, truyền thống và dân gian để buộc ve rời khỏi cơ thể (chẳng hạn như sử dụng dầu hỏa, sơn móng, diêm nóng hoặc rượu). Những phương pháp này có thể khiến ve ựa ra và do đó làm tăng khả năng nhiễm bệnh.
Mẹo và thủ thuật trong việc lấy bọ ve
Kẹp cần được kéo từ từ và đều đặn, hướng thẳng ra khỏi da mà không bị cong lệch. Kẹp đầu cong là tốt nhất vì đường cong có thể được đặt lên da trong khi tay cầm vẫn còn đủ xa da để nắm bắt dễ dàng.
Thông tin thêm
Sau đây là các tài nguyên tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của các tài nguyên này.
Huygelen V, Borra V, De Buck E, Vandekerckhove P: Effective methods for tick removal: A systematic review. J Evid Based Med 10(3):177–188, 2017. doi: 10.1111/jebm.12257
Cameron DJ, Johnson LB, Maloney EL: Evidence assessments and guideline recommendations in Lyme disease: The clinical management of known tick bites, erythema migrans rashes and persistent disease. Expert Rev Anti Infect Ther 12(9):1103–1135, 2014. doi: 10.1586/14787210.2014.940900