Viêm não màng não do amip nguyên phát là một bệnh nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương (CNS) hiếm gặp, thường gây tử vong, cấp tính do Naegleria fowleri gây ra.
Naegleria fowleri sống trong các nguồn nước ngọt. Bơi trong nước bị ô nhiễm để niêm mạc mũi tiếp xúc với ký sinh trùng và xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương thông qua hệ thần kinh khứu giác và lỗ sàng. Hầu hết bệnh nhân là trẻ em khỏe mạnh hoặc người trưởng thành trẻ tuổi.
Triệu chứng và Dấu hiệu
Các triệu chứng của viêm não màng não do amip bắt đầu trong vòng 1 đến 2 tuần sau khi phơi nhiễm, đôi khi có sự thay đổi mùi và vị giác. Viêm não màng não kịch phát xảy ra, với nhức đầu, phản ứng màng não và thay đổi trạng thái tinh thần, tiến triển đến tử vong trong vòng 10 ngày, thường là do thoát vị não. Chỉ có một vài bệnh nhân sống sót.
Chẩn đoán
Kiểm tra dịch não tủy
Bệnh viêm não màng não do amip chủ yếu được nghi ngờ dựa vào tiền sử bơi lội trong nước ngọt, nhưng việc chẩn đoán là rất khó vì chụp CT và xét nghiệm dịch não tủy thông thường, mặc dù cần thiết để loại trừ các nguyên nhân khác nhưng không đặc hiệu.
Làm ướt, không cần làm lạnh hoặc đông lạnh, nên xét nghiệm dịch não tủy; nó có thể chứng minh thể tự dưỡng amip di động (có thể được nhìn thấy trong mẫu nhuộm Giemsa nhưng bị phá hủy bằng kỹ thuật nhuộm Gram).
Hóa mô miễn dịch, nuôi cấy amip, PCR dịch não tủy và/hoặc sinh thiết não tại các phòng xét nghiệm chuyên sâu. Tham khảo ý kiến của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) hoặc các chuyên gia khác trong chẩn đoán viêm não do amip.
Điều trị
Nhiều loại thuốc, bao gồm miltefosine kết hợp với thuốc kháng nấm và kháng sinh
Điều trị tối ưu là không rõ ràng, nhưng nó phải được bắt đầu càng sớm càng tốt. Khuyến cáo tư vấn với các chuyên gia tại CDC (gọi CDC Emergency Operations Center theo số 770-488-7100).
Một phác đồ nên bao gồm miltefosine, một loại thuốc chống nôn mửa, đã được sử dụng kết hợp với các loại thuốc khác để điều trị thành công bệnh nhân bị viêm não màng não do amip nguyên phát. Miltefosine cũng đã được sử dụng thành công để điều trị viêm não do Balamuthia và Acanthamoeba. Miltefosine hiện có bán trên thị trường.
Các chất chống vi trùng khác đã được sử dụng trong phác đồ điều trị kết hợp cho Naegleria bao gồm
Amphotericin B
Rifampin
Thuốc chống nấm (fluconazole, voriconazole, hoặc ketoconazole)
Azithromycin
Thuốc chống co giật và dexamethasone thường cần để kiểm soát cơn động kinh và phù não. Xử trí tích cực phù não bằng liệu pháp hạ thân nhiệt (làm mát cơ thể dưới nhiệt độ cơ thể bình thường) cũng có liên quan đến thời gian sống thêm và phục hồi thần kinh trong những trường hợp gần đây.
Những điểm chính
Bệnh viêm não màng não do amip thường tử vong.
Nhiễm trùng xảy ra khi bơi trong nước ngọt bị ô nhiễm; Naegleria fowleri đi vào hệ thần kinh trung ương qua thần kinh khứu giác và lỗ sàng.
Các xét nghiệm chẩn đoán nên bao gồm một mẫu ướt và mẫu màu nhuộm Giemsa của dịch não tủy.
Điều trị nhiễm trùng bằng nhiều thuốc kháng khuẩn, bao gồm cả miltefosine; nếu cần, điều trị co giật và phù não bằng thuốc chống co giật và dexamethasone.
Khả năng sống sót là rất hiếm, nhưng trong những trường hợp gần đây, bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị sớm kết hợp với xử trí phù não tích cực.
Thông tin thêm
Tài nguyên bằng tiếng Anh sau đây có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.