Gãy răng và Răng bật khỏi ổ

TheoMichael N. Wajdowicz, DDS, Veterans Administration
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 10 2022

Răng bị gãy cấp cứu nha khoa cần điều trị ngay.

Gãy răng

Gãy răng được chia theo mức độ sâu mà

  • Chỉ ảnh hưởng đến men răng

  • Lộ ngà

  • Lộ tủy

Nếu đường gãy chỉ liên quan đến men răng, bệnh nhân nhận thấy những đường mép gồ ghề hoặc sắc cạnh nhưng không có triệu chứng. Can thiệp nha khoa để làm nhẵn các cạnh và cải thiện thẩm mỹ.

Nếu ngà bị lộ nhưng chưa vào tủy, bệnh nhân thường nhạy cảm với khí lạnh và nước. Điều trị bằng thuốc giảm đau nhẹ và chuyển đến bác sĩ nha khoa. Điều trị nha khoa bao gồm phục hồi răng bằng composite (hàn thẩm mỹ) hoặc, nếu vết gãy lớn thì làm chụp để che phủ ngà lộ.

Nếu răng bị lộ tủy (chỉ dấu là thấy chảy máu từ răng) hoặc răng lung lay, cần chuyển ngay tới bác sĩ nha khoa. Can thiệp nha khoa thường là điều trị tủy.

Gãy chân răng và gãy xương ổ răng không nhìn thấy được, nhưng răng (hoặc một số răng) có thể lung lay. Chuyển nha khoa trong trường hợp này cũng là khẩn cấp để cố định bằng cách buộc một dây cung chỉnh nha hoặc sợi polyethylene vào một vài răng bên cạnh.

Răng bật khỏi ổ

Răng sữa bị bật ra khỏi ổ sẽ không được cắm lại vào huyệt ổ răng bởi vì chúng thường bị hoại tử, sau đó nhiễm trùng. Chúng cũng có thể bị dính khớp nên không tiêu đi được, làm cản trở mọc răng vĩnh viễn.

Nếu một răng vĩnh viễn bị bật ra, bệnh nhân nên đặt lại nó vào huyệt ổ răng ngay lập tức (chỉ cầm vào thân răng) và tìm kiếm chăm sóc nha khoa để cố định nó. Nếu không thể làm được, răng phải được ngâm trong nước muối hoặc sữa, hoặc bọc khăn giấy ẩm rồi mang đến bác sĩ nha khoa để đặt lại và cố định. Nếu không có sẵn những thứ này mà bệnh nhân tỉnh táo và không có nguy cơ nuốt răng, có thể đặt răng ở trong miệng trong khi di chuyển đến cơ sở nha khoa. Có thể rửa răng nhẹ nhàng dưới nước lạnh tối đa là 10 giây nếu bẩn nhưng không nên chà xát do có thể làm mất các sợi dây chằng nha chu còn sót mà chúng có thể hỗ trợ tái bám dính.

Bệnh nhân bị bật răng khỏi ổ nên sử dụng kháng sinh trong vài ngày. Tetracycline có hiệu quả nhất; tuy nhiên, nếu bệnh nhân 8 tuổi, nên dùng kháng sinh khác (ví dụ: penicillin VK 500 mg đường uống mỗi 6 giờ) do có khả năng gây đổi màu răng. Ngoài ra, nếu răng tiếp xúc với chất bẩn, nên đánh giá tình trạng miễn dịch uốn ván của bệnh nhân. Nếu không thể tìm thấy răng bị rơi, nó có thể đã bị hít phải, lạc vào mô mềm, hoặc bị nuốt. Có thể chụp X-quang ngực để loại trừ răng rơi vào đường hô hấp, nhưng nuốt phải răng là vô hại.

Ngọc trai & cạm bẫy

  • Không chà sạch răng bị bật ra do việc này có thể làm mất các sợi dây chằng quanh răng.

Các răng bật bán phần nếu được đặt lại và cố định sớm thường sẽ tồn tại lâu dài. Một chiếc răng hỏng hoàn toàn có thể giữ lại vĩnh viễn nếu được đặt lại vào tủy răng trong vòng 30 phút đến 1 giờ. Cả răng bật bán phần hay hoàn toàn đều yêu cầu phải điều trị tủy, do mô tủy đã bị hoại tử. Khi việc đặt lại răng bị chậm trễ, thời gian tồn tại sẽ giảm, và thường bị tiêu chân răng. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn có thể sử dụng răng trong một số năm.

Những điểm chính

  • Gãy răng làm lộ ngà nhưng không lộ tủy có thể được xử lý bằng cách hàn răng hoặc làm chụp.

  • Gãy răng có lộ tủy thì thường yêu cầu điều trị tủy.

  • Không được đặt lại răng sữa nếu nó bị bật ra.

  • Răng vĩnh viễn bị bật ra phải được đặt lại vào ổ răng ngay lập tức (nếu có thể); hoặc được rửa nhẹ nhàng (nhưng không chà mạnh) trong khoảng 10 giây và ngâm trong nước muối, sữa, khăn ướt, hoặc miệng của bệnh nhân, chuyển đến nha sĩ để đặt răng vào huyệt ổ răng càng sớm càng tốt.

  • Răng bật khỏi ổ được đặt lại sớm thường tồn tại nhưng hầu hết yêu cầu phải điều trị tủy.