Bất đồng kích thước đồng tử (Anisocoria) là kích thước đồng tử không đồng đều nhau. Bất đồng kích thước đồng tử không biểu hiện triệu chứng.
Căn nguyên của chứng bất đồng kích thước đồng tử
Nguyên nhân phổ biến nhất của bất đồng kích thước đồng tử là
Sinh lý học (hiện diện ở khoảng 20% số người): Sự khác biệt giữa kích thước đồng tử trong dị thường sinh lý thường là khoảng ≤ 1 mm.
Xem bảng Một số nguyên nhân phổ biến của giãn đồng tử Một số nguyên nhân thường gặp của bất đồng kích thước đồng tử cho các nguyên nhân khác của giãn đồng tử.
Nhiều bệnh kèm theo bất đồng kích thước đồng tử hai bên do mống mắt hoặc bất thường thần kinh nhưng thương biểu hiện với các rối loạn nặng nề khác (ví dụ, viêm màng bồ đào Tổng quát về Viêm màng bồ đào Viêm màng bồ đào là viêm mống mắt, thể mi, hắc mạc. Tuy nhiên, võng mạc, thủy dịch trong tiền phòng và dịch kính cũng có liên quan. Khoảng một nửa trường hợp là vô căn; các nguyên nhân có thể... đọc thêm , đột quỵ Đột quỵ thiếu máu cục bộ Đột quỵ thiếu máu não cục bộ là các triệu chứng thần kinh đột ngột do thiếu máu não cục bộ gắn liền với nhồi máu não vĩnh viễn (ví dụ, các kết quả dương tính trên MRI xung khuếch tán). Nguyên... đọc thêm , xuất huyết dưới nhện Chảy máu dưới nhện (SAH) Chảy máu dưới nhện là chảy máu đột ngột vào khoang dưới nhện. Nguyên nhân phổ biến nhất của chảy máu tự phát là vỡ phình động mạch. Các triệu chứng bao gồm đau đầu nặng đột ngột, thường kèm... đọc thêm , glôcôm góc đóng cấp tính Glôcôm góc đóng Glôcôm góc đóng liên quan đến tình trạng đóng của góc tiền phòng, có thể là mạn tính hoặc cấp tính (hiếm gặp). Các triệu chứng của góc đóng cấp tính là đau và đỏ mắt, thị lực giảm, nhìn thấy... đọc thêm ).
Đánh giá chứng bất đồng kích thước đồng tử
Mục đích của việc thăm khám là để làm sáng tỏ cơ chế sinh lý của bất đồng kích thước đồng tử hai bên. Thông qua xác định một số cơ chế nhất định (ví dụ, Hội chứng Horner Hội chứng Horner Hội chứng Horner bao gồm các triệu chứng sụp mi, co đồng tử, và giảm tiết mồ hôi do rối loạn chức năng giao cảm cổ. (Xem thêm Tổng quan về Hệ thần kinh tự chủ.) Hội chứng Horner xảy ra khi con... đọc thêm , liệt đây thần kinh 3 Bệnh lý dây thần kinh số 3 (thần kính thị giác) Bệnh lý dây thần kinh số III có thể làm giảm khả năng vận nhãn, chức năng đồng tử, hoặc cả hai. Các triệu chứng cơ năng và thực thể bao gồm nhìn đôi, sụp mi, liệt liếc trong, lên và xuống. Nếu... đọc thêm ), các bác sĩ lâm sàng có thể chẩn đoán xác định nguyên nhân (ví dụ u, phình mạch) có biểu hiện bất đồng kích thước đồng tử hai bên.
Lịch sử
Bệnh sử của bệnh hiện tại bao gồm sự hiện diện, tính chất, và thời gian kéo dài của các triệu chứng. Bất kỳ bệnh sử nào về chấn thương đầu hoặc mắt đều được ghi nhận.
Đánh giá toàn trạng tìm kiếm các triệu chứng có thể cho thấy một nguyên nhân, chẳng hạn như dị tật bẩm sinh hoặc bất thường về nhiễm sắc thể (bất thường bẩm sinh); sụp mi, ho, đau ngực, hoặc khó thở hội chứng Horner; tổn thương bộ phận sinh dục, bệnh lý hạch, phát ban, hoặc sốt (giang mai Bệnh giang mai Bệnh giang mai do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra và được đặc trưng bởi 3 giai đoạn có triệu chứng liên tiếp được phân tách bằng các giai đoạn nhiễm trùng tiềm ẩn không có triệu... đọc thêm ); và đau đầu hoặc các triệu chứng thần kinh khác (hội chứng Horner Hội chứng Horner Hội chứng Horner bao gồm các triệu chứng sụp mi, co đồng tử, và giảm tiết mồ hôi do rối loạn chức năng giao cảm cổ. (Xem thêm Tổng quan về Hệ thần kinh tự chủ.) Hội chứng Horner xảy ra khi con... đọc thêm hoặc liệt thần kinh sọ 3 Bệnh lý dây thần kinh số 3 (thần kính thị giác) Bệnh lý dây thần kinh số III có thể làm giảm khả năng vận nhãn, chức năng đồng tử, hoặc cả hai. Các triệu chứng cơ năng và thực thể bao gồm nhìn đôi, sụp mi, liệt liếc trong, lên và xuống. Nếu... đọc thêm ).
Bệnh sử trước đây bao gồm các bệnh lý và phẫu thuật tại mắt trước đây cũng như các thuốc đã dùng.
Khám thực thể
Kích thước và phản xạ đồng tử trong ánh sáng mạnh và ánh sáng yếu. Nên kiểm tra điều tiết và vận nhãn. Khám các cấu trúc của mắt và sụp mi bằng sinh hiển vi hoặc dụng cụ quang học phóng đại. Khám các triệu chứng khác của mắt khi có nghi ngờ trên lâm sàng. Cần xem cả một bức ảnh cũ của bệnh nhân hoặc giấy phép lái xe của bệnh nhân (dưới độ phóng đại nếu có thể) để kiểm tra liệu bất đồng kích thước đồng tử có biểu hiện từ trước không.
Các dấu hiệu cảnh báo
Những phát hiện sau đây cần được quan tâm đặc biệt:
Sụp mi
Giảm tiết mồ hôi
Đồng tử phản xạ tốt hơn khi chiếu sáng gần so với chiếu sáng xa
Hạn chế vận nhãn
Giải thích các dấu hiệu
Nếu sự khác biệt về kích thước lớn hơn trong bóng tối, đồng tử nhỏ hơn là bất thường (vì đồng tử sẽ giãn ra trong bóng tối để đón nhiều ánh sáng hơn). Các nguyên nhân thường gặp bao gồm hội chứng Horner Hội chứng Horner Hội chứng Horner bao gồm các triệu chứng sụp mi, co đồng tử, và giảm tiết mồ hôi do rối loạn chức năng giao cảm cổ. (Xem thêm Tổng quan về Hệ thần kinh tự chủ.) Hội chứng Horner xảy ra khi con... đọc thêm và bất đồng kích thước sinh lý. Các bác sĩ mắt có thể phân biệt giữa hai biểu hiện vì đồng tử co trong hội chứng Horner không giãn sau khi tra thuốc giao cảm (ví dụ, cocaine 10%). Trong bất đồng kích thước sinh lý, sự khác biệt không thay đổi giữa ánh sáng và bóng tối.
Nếu sự khác biệt về kích thước đồng tử trong ánh sáng càng lớn thì đồng tử càng lớn là bất thường (vì đồng tử co lại trong ánh sáng để lọt vào ít ánh sáng hơn). Nếu vận nhãn bị hạn chế kèm theo sụp mi thì nhiều khả năng là liệt dây 3 Bệnh lý dây thần kinh số 3 (thần kính thị giác) Bệnh lý dây thần kinh số III có thể làm giảm khả năng vận nhãn, chức năng đồng tử, hoặc cả hai. Các triệu chứng cơ năng và thực thể bao gồm nhìn đôi, sụp mi, liệt liếc trong, lên và xuống. Nếu... đọc thêm . Nếu vận nhãn bình thường, bác sĩ mắt có thể phân biệt rõ hơn giữa các nguyên nhân bằng cách đắp một giọt thuốc cường phó giao cảm làm co đồng tử (ví dụ pilocarpine 0,1%). Nếu đồng tử co, nguyên nhân có thể là đồng tử cường lực Adie; nếu đồng tử không co, nguyên nhân có thể là do thuốc hoặc tổn thương mống mắt (ví dụ chấn thương, phẫu thuật).
Xét nghiệm
Xét nghiệm thường không cần thiết nhưng được chỉ định cho các trường hợp nghi ngờ. Bệnh nhân có hội chứng Horner Hội chứng Horner Hội chứng Horner bao gồm các triệu chứng sụp mi, co đồng tử, và giảm tiết mồ hôi do rối loạn chức năng giao cảm cổ. (Xem thêm Tổng quan về Hệ thần kinh tự chủ.) Hội chứng Horner xảy ra khi con... đọc thêm hoặc liệt 3 Bệnh lý dây thần kinh số 3 (thần kính thị giác) Bệnh lý dây thần kinh số III có thể làm giảm khả năng vận nhãn, chức năng đồng tử, hoặc cả hai. Các triệu chứng cơ năng và thực thể bao gồm nhìn đôi, sụp mi, liệt liếc trong, lên và xuống. Nếu... đọc thêm thường cần MRI não hoặc CT, và với hội chứng Horner thì cần thêm CT ngực.
Điều trị chứng bất đồng kích thước đồng tử
Điều trị bản thân chứng bất đồng kích thước đồng tử là không cần thiết. Không cần điều trị Bệnh lý nền (ví dụ, Hội chứng Horner Hội chứng Horner Hội chứng Horner bao gồm các triệu chứng sụp mi, co đồng tử, và giảm tiết mồ hôi do rối loạn chức năng giao cảm cổ. (Xem thêm Tổng quan về Hệ thần kinh tự chủ.) Hội chứng Horner xảy ra khi con... đọc thêm ) nên được đánh giá và điều trị theo chỉ định.
Những điểm chính
Dị vật sinh lý rất phổ biến và nguyên nhân < 1 mm chênh lệch giữa các con ngươi về kích thước; sự khác biệt lớn hơn yêu cầu đánh giá.
Kiểm tra đồng tử trong ánh sáng và bóng tối và kiểm tra một bức ảnh cũ hoặc bằng lái xe của bệnh nhân có thể giúp xác định đồng tử bất thường; sử dụng thuốc nhỏ làm giãn và co đồng tử và kiểm tra mắt thêm có thể cung cấp thêm thông tin chẩn đoán.
Các bệnh nguy hiểm nên được kiểm tra ở những bệnh nhân có hội chứng Horner Hội chứng Horner Hội chứng Horner bao gồm các triệu chứng sụp mi, co đồng tử, và giảm tiết mồ hôi do rối loạn chức năng giao cảm cổ. (Xem thêm Tổng quan về Hệ thần kinh tự chủ.) Hội chứng Horner xảy ra khi con... đọc thêm hoặc liệt dây 3 Bệnh lý dây thần kinh số 3 (thần kính thị giác) Bệnh lý dây thần kinh số III có thể làm giảm khả năng vận nhãn, chức năng đồng tử, hoặc cả hai. Các triệu chứng cơ năng và thực thể bao gồm nhìn đôi, sụp mi, liệt liếc trong, lên và xuống. Nếu... đọc thêm .