Chuyển dạ kéo dài là sự giãn nở cổ tử cung chậm bất thường hoặc sự xuống của thai chậm bất thường trong thời gian chuyển dạ. Chẩn đoán là lâm sàng. Điều trị với oxytocin, thủ thuật sinh đường âm đạo, hoặc mổ lấy thai.
Quá trình giãn nở của cổ tử cung thường tăng nhanh sau khi tăng từ ≥ 4 đến 6 cm (1). Thông thường, sự giãn mở cổ tử cung và sự xuống của đầu vào khung chậu tiến triển ở tốc độ ít nhất 1 cm/h và nhanh hơn ở phụ nữ đã sinh nhiều lần.
Tài liệu tham khảo chung
1. Zhang J, Landy HJ, Branch DW, et al: Contemporary patterns of spontaneous labor with normal neonatal outcomes. Obstet Gynecol 116 (6):1281–1287, 2010. doi: 10.1097/AOG.0b013e3181fdef6e
Căn nguyên
Chuyển dạ kéo dài có thể là hậu quả của sự bất tương xứng thai và khung chậu (thai không thể lọt xuyên qua khung chậu mẹ), có thể xảy ra vì khung chậu của mẹ nhỏ bất thường hoặc bởi vì thai lớn bất thường hoặc có vị trí bất thường (đẻ khó do thai).
Một nguyên nhân khác của chuyển dạ kéo dài là các cơn co tử cung quá yếu hoặc không thường xuyên (rối loạn chức năng giảm cơn co tử cung) hoặc đôi khi quá mạnh hoặc gần nhau (rối loạn chức năng cường cơn co tử cung).
Chẩn đoán
Đánh giá kích thước khung chậu, kích cỡ thai và vị trí của thai nhi, và các cơn co tử cung
Thường đáp ứng điều trị
Chẩn đoán chuyển dạ kéo dài bằng lâm sàng.
Phải xác định nguyên nhân vì nó quyết định điều trị.
Đánh giá kích thước thai nhi và vùng chậu và vị trí của bào thai (một phần của khám tổng quát sản khoa) đôi khi có thể xác định xem nguyên nhân gây ra sự bất cân xứng thai và khung chậu hay không. Ví dụ, trọng lượng của bào thai > 5000 g (> 4500 g ở phụ nữ bị tiểu đường) cho thấy sự không cân xứng của thai và khung chậu.
Rối loạn chức năng tử cung được chẩn đoán bằng cách đánh giá sức mạnh và tần số của các cơn co bằng cách sờ tử cung hoặc sử dụng ống đo áp lực trong tử cung.
Chẩn đoán thường dựa trên sự đáp ứng với điều trị.
Điều trị
Oxytocin
Đôi khi phẫu thuật thực hiện trong giai đoạn 2 của cuộc chuyển dạ
Mổ lấy thai đối với bất cân xứng của thai và khung chậu hoặc rối loạn chức năng giảm cơn co tử cung
Nếu giai đoạn 1 hoặc giai đoạn 2 của quá trình chuyển dạ tiến triển quá chậm và trọng lượng thai nhi là < 5000 g (< 4500 g ở phụ nữ bị tiểu đường), chuyển dạ có thể được tăng cường với oxytocin, điều trị cho rối loạn chức năng cơn co tử cung yếu. Nếu tiến trình bình thường được phục hồi, chuyển dạ được duy trì tiếp. Nếu không, có thể cần phải thực hiện mổ lấy thai nếu thấy bất tương xứng giữa thai và khung chậu, hoặc cơn co tử cung yếu.
Trong giai đoạn 2 của chuyển dạ kéo dài, forceps hoặc giác hút có thể thích hợp sau khi đánh giá kích thước thai, ngôi thai và đầu thai nhi (dưới 2 cm so với gai hông ở mẹ [+2] hoặc thấp hơn) và đánh giá khung chậu của mẹ.
Giai đoạn 2 của chuyển dạ được coi là kéo dài trong các trường hợp sau:
Ở phụ nữ đẻ con so: Không tiếp tục tiến triển trong 4 giờ với thuốc gây tê vùng hoặc 3 giờ với không gây tê vùng
Ở phụ nữ sinh đẻ nhiều lần: Không tiếp tục tiến triển trong 3 giờ với thuốc gây tê vùng hoặc 2 giờ mà không gây tê vùng (1)
Rối loạn chức năng cường cơn co tử cung rất khó điều trị, nhưng thay đổi đáp ứng, các thuốc giãn cơ tác dụng ngắn (ví dụ terbutaline 0,25 mg tiêm tĩnh mạch một lần), ngưng sử dụng oxytocin nếu đang dùng, và thuốc giảm đau có thể giúp ích.
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. Spong CY, Berghella V, Wenstrom KD, et al: Preventing the first cesarean delivery: Summary of a Joint Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development, Society for Maternal-Fetal Medicine, and American College of Obstetricians and Gynecologists Workshop. Obstet Gynecol 120 (5):1181–1193, 2012. doi: http://10.1097/AOG.0b013e3182704880
Những điểm chính
Chuyển dạ kéo dài có thể là kết quả của sự không cân xứng giữa thai và khung chậu hoặc do các cơn co tử cung quá yếu hoặc không thường xuyên hoặc đôi khi quá mạnh hoặc gần nhau.
Đánh giá kích thước của thai nhi, vùng chậu và vị trí của thai nhi, đồng thời đánh giá các cơn co thắt bằng cách sờ nắn tử cung hoặc sử dụng ống thông đo áp lực trong tử cung.
Nếu giai đoạn 1 hoặc 2 của chuyển dạ tiến triển quá chậm và trọng lượng của thai nhi thấp, chấp nhận chuyển dạ bằng oxytocin; nếu điều trị không thành công, nguyên nhân có thể là do thai không cân xứng hoặc rối loạn chức năng giảm trương lực cơ, có thể cần phải mổ lấy thai.
Nếu giai đoạn 2 của chuyển dạ kéo dài, hãy cân nhắc dùng kẹp hoặc hút chân không nếu thích hợp sau khi đánh giá kích thước, vị trí và vị trí của thai nhi và khung chậu của mẹ.
Đối với rối loạn chức năng tử cung tăng trương lực, hãy cân nhắc đặt lại vị trí, thuốc giảm co tác dụng ngắn, ngừng sử dụng oxytocin nếu nó đang được sử dụng và thuốc giảm đau.