Hành vi ngủ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

TheoDeborah M. Consolini, MD, Thomas Jefferson University Hospital
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 09 2023

Thói quen/hành vi ngủ phụ thuộc vào đặc trưng văn hóa, các vấn đề thường được định nghĩa là thói quen/hành vi thay đổi theo tập quán hay quy tắc được chấp nhận. Ở những nơi trẻ em ngủ riêng biệt với cha mẹ trong cùng nhà, các vấn đề về giấc ngủ là những khó khăn phổ biến nhất mà cha mẹ và trẻ em phải đối mặt.

Ngủ trong tư thế nằm ngửa được khuyến khích cho tất cả các giai đoạn ngủ của trẻ nhỏ để giảm nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ nhũ nhi (SIDS). Ngủ nằm sấp hoặc nằm nghiêng khiến trẻ có nguy cơ cao bị đột tử, đặc biệt là đối với những trẻ được đặt nằm nghiêng sau đó tự lật sấp. Xem thêm Phòng ngừa SIDS.

Ngủ chung là khi bố mẹ và trẻ ngủ gần nhau (trên cùng bề mặt hoặc các bề mặt khác nhau) để có thể nhìn, nghe thấy, và/hoặc chạm vào nhau. Các cách sắp xếp ngủ chung có thể bao gồm

  • Chung giường (trẻ nhũ nhi ngủ trên cùng giường với cha mẹ)

  • Chung phòng (trẻ nhũ nhi ngủ cùng phòng với bố mẹ và bố mẹ có thể ở gần trẻ)

Việc ngủ chung giữa bố mẹ và con cái khá phổ biến nhưng thường gây tranh cãi. Thường có những lý do văn hoá và cá nhân vì sao cha mẹ lại chọn ngủ chung, bao gồm cả sự thuận tiện cho việc cho ăn, kết nối, tin rằng sự cảnh giác của cha mẹ là cách duy nhất để giữ cho trẻ an toàn và rằng việc ngủ chung giường giúp cha mẹ giữ cảnh giác ngay cả khi ngủ. Tuy nhiên, chung giường ngủ có liên quan đến nguy cơ gia tăng đột tử cũng như thương tích hoặc tử vong ở trẻ nhũ nhi do ngạt thở, bóp nghẹt, và mắc kẹt.

Chung phòng mà không chung giường cho phép gần gũi với trẻ nhũ nhi và thuận tiện cho ăn, vỗ về, và giám sát; an toàn hơn ngủ chung hoặc ngủ riêng (trẻ nhũ nhi ngủ trong một phòng riêng biệt); và giảm nguy cơ đột tử. Vì những lý do này, chung phòng và không chung giường được đề xuất cho bố mẹ và trẻ sơ sinh trong những tháng đầu tiên.

Trẻ sơ sinh thường thích nghi với lịch trình ngủ ngày đêm trong khoảng từ 4 tháng tuổi đến 6 tháng tuổi. Các vấn đề về giấc ngủ vượt quá phạm vi này có nhiều dạng, bao gồm khó ngủ vào ban đêm, thường xuyên thức giấc vào ban đêm, ngủ trưa không điển hình và lệ thuộc vào việc bú hoặc được bế trước khi có thể đi ngủ. Những vấn đề này liên quan đến kỳ vọng của cha mẹ, tính khí và nhịp sinh học của trẻ cũng như sự tương tác giữa trẻ và cha mẹ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giấc ngủ khác nhau theo độ tuổi. Đối với trẻ nhũ nhi, mô hình sinh học khi sinh là trung tâm. Vào khoảng 9 tháng và trở lại lúc 18 tháng, rối loạn giấc ngủ trở nên phổ biến vì

  • Sự lo lắng do xa cách tăng lên.

  • Trẻ bắt đầu di chuyển độc lập và kiểm soát môi trường.

  • Trẻ có thể đi ngủ trưa kéo dài đến buổi chiều muộn.

  • Chúng có thể trở nên hưng phấn quá mức trước khi đi ngủ.

  • Ác mộng có khuynh hướng trở nên phổ biến.

Sự hưng phấn một phần từ giấc ngủ là phổ biến ở tất cả các nhóm tuổi. Trẻ sơ sinh luôn bị giữ và đá hoặc lái xe trong xe để giúp trẻ ngủ sẽ không thể tự ngủ trong môi trường ngủ thông thường và có thể gặp vấn đề với thức giấc ban đêm. Những vấn đề này có thể tránh được bằng cách luôn đặt trẻ sơ sinh vào giường cũi hoặc nôi khi buồn ngủ nhưng vẫn còn thức và để trẻ tự ngủ. Ở trẻ chập chững biết đi và trẻ lớn hơn, các yếu tố cảm xúc và các thói quen đã thiết lập trở nên quan trọng hơn. Các sự kiện căng thẳng (ví dụ như di chuyển, bệnh tật) có thể gây ra những vấn đề về ngủ ở trẻ lớn hơn.

Đánh giá

Lịch sử

Tiền sử tập trung vào môi trường ngủ của trẻ, tính nhất quán của giờ đi ngủ, thói quen đi ngủ và kỳ vọng của cha mẹ. Mô tả chi tiết về thời gian biểu hàng ngày của trẻ có thể hữu ích. Cần phải thăm dò các yếu tố gây căng thẳng trong cuộc sống của trẻ trong tiền sử, chẳng hạn như những khó khăn trong việc chăm sóc ban ngày hoặc trường học, cũng như việc tiếp xúc với các chương trình truyền hình gây lo lắng và đồ uống có chứa caffein (ví dụ: nước ngọt). Báo cáo về giờ ngủ không nhất quán, môi trường ồn ào hoặc hỗn độn, hoặc nỗ lực thường xuyên của trẻ để thao túng cha mẹ bằng cách sử dụng các hành vi ngủ, cho thấy sự cần thiết phải thay đổi lối sống. Sự thất vọng của cha mẹ cho thấy sự căng thẳng trong gia đình hoặc cha mẹ những người gặp khó khăn trong việc nhất quán và vững vàng.

Một quyển nhật ký giấc ngủ có thể giúp xác định các hình thức ngủ không bình thường và rối loạn giấc ngủ (ví dụ, mộng du, sợ hãi khi ngủ).

Việc hỏi cẩn thận trẻ lớn hơn và thanh thiếu niên về trường học, bạn bè, những lo lắng, các triệu chứng trầm cảm và trạng thái tinh thần tổng thể thường tiết lộ nguồn gốc của vấn đề về giấc ngủ.

Khám và kiểm tra sức khoẻ

Việc khámvà chẩn đoán thường mang lại ít thông tin hữu ích.

Điều trị

  • Lựa chọn cho cha mẹ

  • Các biện pháp để giúp trẻ em ngủ một mình

Vai trò của bác sĩ lâm sàng trong điều trị là đưa ra các giải thích và các lựa chọn cho phụ huynh, những người phải thực hiện những thay đổi để đưa đứa trẻ vào một lịch trình ngủ hợp lý. Cách tiếp cận khác nhau theo tuổi tác và hoàn cảnh. Trẻ nhũ nhi thường được trấn an bằng cách quấn trong túi ngủ, hát ru nhẹ và đung đưa. Tuy nhiên, đung đưa trẻ sẽ khiến trẻ khó học cách tự ngủ, một phần quan trọng trong sự phát triển kỹ năng ngủ một mình. Thay vì đung đưa, cha mẹ có thể ngồi yên lặng bên cạnh cũi cho đến khi trẻ ngủ; trẻ nhũ nhi cuối cùng sẽ học được cách tự an ủi và ngủ thiếp mà không cần ôm.

Tất cả trẻ đều thức giấc vào ban đêm, nhưng trẻ đã được dạy để ngủ một mình thường tự giải quyết và để mình tự ngủ lại. Khi trẻ không thể ngủ lại được, cha mẹ có thể kiểm tra để đảm bảo an toàn và trấn an trẻ, nhưng sau đó trẻ em nên được yên tĩnh và tự trở lại giấc ngủ.

Ở trẻ lớn hơn, có thể có hoạt động trong yên lặng như có thể đọc sách để giúp trẻ giảm hưng phấn và dễ ngủ. Thời gian biểu hằng định để ngủ là rất quan trọng, và lịch trình cố định là hữu ích cho trẻ nhỏ. Yêu cầu trẻ kể lại trọn vẹn các sự kiện trong ngày để loại trừ cơn ác mộng và thức dậy. Khuyến khích tập thể dục vào ban ngày, tránh các chương trình truyền hình và phim ảnh đáng sợ, không cho phép trẻ mặc cả thời gian đi ngủ cũng có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề về giấc ngủ.

Trong các trường hợp căng thẳng, trấn an và động viên luôn có hiệu quả. Cho trẻ ngủ chung giường với cha mẹ trong những trường hợp như vậy luôn kéo dài vấn đề chứ không thể giải quyết.