Nội tiết sinh sản nam giới

Vùng dưới đồi sản xuât hormone giải phóng gonadotropin (GnRH), được phóng thích theo kiểu xung mỗi 60 đến 120 phút. Cơ quan đích của hormone là thùy trước tuyến yên, phản ứng với mỗi xung của GnRH bằng cách tạo ra một xung tương ứng với hormone kích thích hoàng thể (LH) và ở mức độ thấp hơn là hormone kích thích nang trứng (FSH). Nếu xung GnRH không xảy ra với biên độ thích hợp, tần số và nhịp ngày đêm, có thể dẫn đến suy tuyến sinh dục (suy tuyến sinh dục do suy tuyến dưới đồi tự phát). Sự kích thích liên tục (trái ngược với xung) bởi GnRH (ví dụ như điều trị ung thư tiền liệt tuyến) thực sự làm giảm sự giải phóng LH và FSH ở tuyến yên, do đó giảm sản xuất testosterone.

Các tế bào Leydig của tinh hoàn phản ứng với LH bằng cách sản sinh từ 5 đến 10 mg testosterone mỗi ngày. Nồng độ Testosterone cao nhất vào buổi sáng sớm và thấp nhất vào buổi tối; tuy nhiên, ở những người đàn ông lớn tuổi, mô hình ngày đêm này có thể bị rối loạn.

Testosterone được tổng hợp từ cholesterol thông qua một số hợp chất trung gian, bao gồm dehydroepiandrosterone (DHEA) và androstenedione. Testosterone lưu hành chủ yếu dưới dạng liên kết với protein, khoảng 40% gắn chặt chẽ với globulin (SHBG) và 58% liên kết lỏng lẻo với albumin. Như vậy, chỉ có khoảng 2% testosterone lưu hành trong máu có tác dụng sinh học được gọi là testosterone tự do. Thành phần hoạt tính sinh học này của testosterone toàn phần chịu trách nhiệm về đặc điểm nam giới, ham muốn tình dục, khối lượng xương và cơ bắp.

Trong mô đích, khoảng 4-8% testosterone được chuyển thành một chất có hoạt tính sinh học mạnh hơn gọi là dihydrotestosterone (DHT), bởi enzym 5-alpha-reductase. DHT có vai trò quan trọng trong việc kích thích tăng sinh tuyến tiền liệt và gián tiếp gây rụng tóc do nội tiết nam. Ở người lớn, sự sinh tinh trùng đòi hỏi phải có đủ testosterone, nhưng vai trò của DHT trong sự sinh tinh không rõ ràng.

Testosterone và DHT có các tác dụng chuyển hóa và các tác dụng khác, bao gồm:

• Kích thích sự đồng hóa protein (tăng khối lượng cơ và mật độ xương)

• Kích thích thận tăng sản xuất erythropoietin (tăng sinh hồng cầu)

• Kích thích tế bào gốc tủy xương (điều hòa hệ miễn dịch)

• Tác dụng trên da (như tăng hoạt động tuyến bã, tăng trưởng lông, tóc)

• Tác dụng trên thần kinh (nghĩa là ảnh hưởng đến nhận thức, tăng ham muốn tình dục và có thể tăng độ hung hãn)

Testosterone cũng có thể bị chuyển đổi sang estradiol bởi enzym aromatase; estradiol là chất trung gian thường gặp nhất của testosterone có hoạt tính trên các cơ quan như xương và não.

Testosterone, DHT và estradiol gây phản hồi ngược âm tính lên trục dưới đồi - tuyến yên. Ở nam giới, estradiol là chất ức chế chính của sản sinh LH, trong khi cả estradiol và Inhibin B (một peptide do tế bào Sertoli của tinh hoàn sản sinh) ức chế sản sinh FSH. Cùng với testosterone, FSH kích thích các tế bào Sertoli và kích thích sự sinh tinh. Trong quá trình phát triển tinh trùng, nguyên tinh bào (spermatogonium), nằm gần các tế bào Sertoli, trải qua quá trình phân bào tạo thành 16 tinh bào, mỗi tinh bào sinh ra 4 tiền tinh trùng. Mỗi tiền tinh trùng trưởng thành trở thành tinh trùng. Sự sinh tinh mất 72 đến 74 ngày và sản sinh ra khoảng 100 triệu tinh trùng mới mỗi ngày. Khi trưởng thành, tinh trùng được giải phóng vào lưới tinh hoàn, từ đây chúng di chuyển đến mào tinh hoàn và cuối cùng đến ống dẫn tinh. Thời gian di chuyển cần thêm 14 ngày. Trong quá trình xuất tinh, tinh trùng được trộn với các chất tiết từ túi tinh, tuyến tiền liệt và tuyến hành niệu đạo (tuyến Cowper).

Trong giai đoạn phôi thai, sự hiện diện của một nhiễm sắc thể Y kích phát sự phát triển và tăng trưởng của tinh hoàn, tinh hoàn bắt đầu tiết ra testosterone và một chất ức chế ống Müller vào khoảng tuần thứ 7. Testosterone nam tính hóa ống Wolff (ống này sẽ phát triển thành mào tinh hoàn, ống dẫn tinh, và túi tinh). Dihydrotestosterone kích thích sự phát triển của cơ quan sinh dục ngoài của nam giới. Nồng độ Testosterone ở mức cao nhất trong tam cá nguyệt thứ 2 và giảm xuống gần bằng 0 khi sinh. Nồng độ Testosterone tăng nhanh trong 6 tháng đầu đời, sau đó nồng độ testosterone được duy trì ở mức độ thấp cho đến tuổi dậy thì. Sự có mặt của yếu tố ức chế ống Müller làm cho ống này không thể phát triển thành các cơ quan sinh dục của nữ trong thời kỳ bào thai.

Hormone tạo hoàng thể (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) tăng cao khi sinh nhưng giảm xuống mức thấp trong vòng vài tháng, duy trì ở mức thấp hoặc không thể phát hiện trong suốt những năm trước tuổi dậy thì. Thông qua một cơ chế còn chưa rõ ràng, nồng độ trong máu của androgen gồm dehydroepiandrosterone (DHEA) và DHEA sulfate bắt đầu tăng lên vài năm trước tuổi dậy thì. Các chất này chuyển hóa thành testosterone với một lượng nhỏ thì trẻ nam bắt đầu phát triển lông mu và nách (Quá trình này gọi là tiền dậy thì). Dạy thị sớm có thể xuất hiện vào khoảng 9 hoặc 10 tuổi.

Cơ chế khởi phát tuổi dậy thì còn chưa rõ ràng, mặc dù ở thời kỳ sớm của quá trình dậy thì, vùng dưới đồi trở nên ít nhạy cảm hơn với các tác dụng ức chế của hormone giới tính. Sự mất nhạy cảm này làm tăng tiết LH và FSH, tương ứng với các xung tiết GnRH và kích thích tăng sản xuất testosterone và sản xuất tinh trùng. Ở nam giới, sự gia tăng nồng độ testosterone gây ra sự thay đổi ở tuổi dậy thì, đầu tiên là sự phát triển của tinh hoàn và bìu. Sau đó là chiều dài dương vật, khối lượng cơ và mật độ xương tăng lên; giọng nói trầm hơn; và lông mu và nách trở nên dày hơn. (xem hình Tuổi dậy thì - khi các đặc điểm giới tính nam phát triển).

Tuổi dậy thì – khi đặc tính sinh dục của phụ nữ phát triển.

Cân nặng trong phạm vi bình thường. Không có nghĩa là sẵn sàng thay đổi thói quen.

Cả hai vùng dưới đồi tiết hormone giải phóng gonadotropin (GnRH) và đáp ứng của tế bào Leydig với hormone kích thích nang trứng (FSH) và hormone tạo hoàng thể (LH) đều giảm khi lão hóa. Ở người cao tuổi, số lượng tế bào Leydig cũng giảm. Bắt đầu từ khoảng 30 tuổi,nồng độ testosterone huyết thanh của nam giới giảm từ 1 đến 2% mỗi năm. Đàn ông tuổi từ 70 đến 80 có nồng độ testosterone huyết thanh bằng khoảng từ một nửa đến hai phần ba nồng độ testosterone lúc họ 20 tuổi. Thêm vào đó, nồng độ globulin gắn kết hormone giới tính (SHBG) tăng lên theo tuổi, gây nên giảm testosterone tự do và testosterone có hoạt tính sinh học. FSH và LH có xu hướng bình thường hoặc bình thường - cao. Những thay đổi liên quan đến tuổi tác này được gọi là mãn dục nam, mặc dù không có sự thay đổi đột ngột về nồng độ hormone (và các triệu chứng tương ứng) như xảy ra trong thời kỳ mãn dục. Sự suy giảm testosterone có thể góp phần phối hợp với các triệu chứng, các triệu chứng này được gọi là thiếu hụt androgen ở nam giới lớn tuổi (ADAM), bao gồm:

• Mất khối cơ do tuổi

• Tăng lắng đọng chất béo

• Thiểu xương

• Mất ham muốn và rối loạn cương dương

• Suy giảm nhận thức

Nếu nam giới có những triệu chứng này cộng thêm nồng độ testosterone huyết thanh thấp, bệnh nhân được chẩn đoán suy tuyến sinh dục nam và đủ điều kiện để được điều trị bằng liệu pháp bổ sung testosterone.

Bổ sung testosterone ở nam giới có nồng độ testosterone ở mức bình thường - thấp còn gây tranh cãi. Một số chuyên gia khuyến cáo có thể bổ sung testosterone ở những người đàn ông lớn tuổi có triệu chứng hoặc dấu hiệu suy tuyến sinh dục và có nồng độ testosterone huyết thanh ở mức thấp hơn một chút so với giới hạn bình thường. Không có bất kỳ dữ liệu nào ủng hộ các sản phẩm cụ thể có chứa testosterone được dùng trong ADAM, mặc dù các dạng bào chế sử dụng qua da hàng ngày dường như là cách sinh lý nhất và được dung nạp tốt nhất.