Chảy nước mắt

Các nguyên nhân phổ biến nhất là

• Nhiễm trùng đường hô hấp trên

• Viêm mũi dị ứng

• Viêm kết mạc dị ứng

• Khô mắt (nước mắt phản xạ tiết ra để đáp ứng tình trạng khô của bề mặt nhãn cầu)

• Lông xiêu

Bất kỳ rối loạn nào gây kích ứng kết mạc hoặc giác mạc đều có thể làm tăng tiết nước mắt (xem bảng Một số nguyên nhân gây chảy nước mắt). Tuy nhiên, hầu hết các bệnh nhân bị bệnh giác mạc gây tăng tiết nước mắt (ví dụ, trợt giác mạc, loét giác mạc, dị vật giác mạc, viêm giác mạc) hoặc với glôcôm góc đóng nguyên phát hoặc viêm màng bồ đào trước sẽ biểu hiện các triệu chứng khác hơn là chảy nước mắt đơn thuần (ví dụ đau mắt, đỏ mắt). Hầu hết những người đã khóc đều không biểu hiện để đánh giá tình trạng tiết nước mắt.

Các nguyên nhân phổ biến nhất là

• Bệnh tự phát liên quan đến tuổi hẹp ống lệ mũi

• Viêm túi lệ

• Ngửa mi

Tắc lệ quản có thể do hẹp, khối u, hoặc dị vật (ví dụ như đá, thường liên quan đến nhiễm Actinomyces không biểu hiện trên lâm sàng). Sự tắc nghẽn cũng có thể là dị tật bẩm sinh. Nhiều rối loạn và thuốc có thể gây ra hẹp hoặc tắc dẫn lưu mũi-lệ.

Các nguyên nhân khác gây hẹp hoặc tắc đường lệ gồm

• Bỏng

• Thuốc hóa trị liệu

• Thuốc nhỏ mắt (đặc biệt là iodide echothiophat, epinephrine, và pilocarpine)

• Nhiễm trùng, bao gồm viêm lệ quản (ví dụ, do Staphylococcus aureus, Actinomyces, Streptococcus, Pseudomonas, vi rút herpes zoster, viêm kết mạc mụn rộp herpes simplex, mononucleosis truyền nhiễm, papillomavirus gây bệnh trên người, Ascaris, bệnh phong, lao)

• Rối loạn viêm (bệnh sarcoid, bệnh u hạt kèm theo viêm đa mạch)

• Chấn thương (như gãy xương mũi, mũi, hốc mắt hoặc phẫu thuật xoang nội soi)

• Tắc nghẹt lỗ mũi mặc dù hệ thống mũi họng thông thoáng (ví dụ, viêm đường hô hấp trên, viêm mũi dị ứng, viêm xoang)

• Liệu pháp bức xạ

• Hội chứng Stevens-Johnson

Bệnh sử của bệnh hiện tại cho biết thời gian kéo dài, sự khởi phát, và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bao gồm việc nước mắt có chảy xuống má không (tình trạng chảy nước mắt thực sự). Khẳng định ảnh hưởng của thời tiết, độ ẩm môi trường, và khói thuốc lá.

Đánh giá toàn trạng nên tìm kiếm triệu chứng của các nguyên nhân có thể gồm ngứa, chảy nước mũi, hoặc hắt hơi, đặc biệt khi xảy ra liên tục hoặc sau khi tiếp xúc với các chất gây dị ứng tiềm ẩn (tác nhân dị ứng); kích ứng hoặc đau mắt (viêm bờ mi, trợt giác mạc, hóa chất kích ứng); và đau ở góc trong mắt (viêm túi lệ). Các triệu chứng khác có hiệu suất thấp hơn nhưng cần được tìm kiếm; các triệu chứng này bao gồm đau đầu do tư thế, chảy nước mũi có mủ, ho về đêm và sốt (viêm xoang, bệnh u hạt kèm theo viêm đa mạch); phát ban (hội chứng Stevens-Johnson); ho, khó thở và đau ngực (bệnh sarcoid); và chảy máu cam, ho ra máu, đau đa khớp và đau cơ (bệnh u hạt kèm theo viêm đa mạch).

Bệnh sử hỏi về các rối loạn đã biết có thể gây chảy nước mắt, bao gồm bệnh u hạt kèm viêm đa mạch, bệnh sarcoid và ung thư được điều trị bằng thuốc hóa trị; rối loạn gây khô mắt (ví dụ: viêm khớp dạng thấp, bệnh sarcoid, hội chứng Sjögren); và các loại thuốc như echothiophate, epinephrine và pilocarpine. Khai thác bệnh sử mắt và mũi, bao gồm nhiễm trùng, chấn thương, thủ thuật phẫu thuật và tia xạ.

Tập trung vào mắt và các cấu trúc xung quanh.

Kiểm tra thấy bất đối xứng vùng mặt gợi ý tắc đường lệ bẩm sinh hoặc mắc phải. Cần khám mắt bằng sinh hiển vi khi có sẵn thiết bị. Khám phát hiện tổn thương kết giác mạc bao gồm chấm nông bề mặt và cương tụ kết mạc. Giác mạc bắt màu fluorescein trên thăm khám. Lật mi để phát hiện dị vật. Cần khám mi mắt và điểm lệ để phát hiện dị vật, viêm bờ mi, lẹo, ngửa mi, quặm và lông xiêu. Sờ túi lệ (gần góc trong mắt) để phát hiện sưng nóng và tăng cảm giác da. Bất cứ biểu hiện sưng nề phát hiện trong quá trình thăm khám cũng phải được đánh giá tính liên tục và xem liệu có mủ ở trong không.

Khám mũi để kiểm tra nghẹt, chảy mủ và chảy máu.

Những phát hiện sau đây cần được quan tâm đặc biệt:

• Các đợt chảy nước mắt lặp lại không giải thích được

• Khối lớn trong hoặc gần các cấu trúc của lệ đạo

Các triệu chứng gợi ý tắc đường lệ:

• Nước mắt chảy xuống má (chảy nước mắt thực sự)

• Sự vắng mặt của một nguyên nhân cụ thể khác

Để biết danh sách các nguyên nhân phổ biến có thể thấy rõ khi đánh giá nhãn khoa, hãy xem bảng Một số nguyên nhân gây rách.

Thường không cần xét nghiệm vì có thể chẩn đoán được trên lâm sàng.

Test Schirmer với một lượng lớn que thử ngấm nước mắt (ví dụ, > 25 mm) gợi ý tình trạng khô mắt do bốc hơi là nguyên nhân của chảy nước mắt. Test Schirmer với lượng nước mắt ngấm rất ít (< 5,5 mm) gợi ý tình trạng khô mắt do thiếu nước mắt. Thông thường, bác sĩ mắt trực tiếp làm test Schirmer để đảm bảo test được thực hiện và phiên giải chính xác.

Thông lệ đạo và bơm thông lệ đạo có thể giúp phát hiện vị trí tắc nghẽn trên lệ quản. Bơm thông được thực hiện có và không có fluorescein. Trào ngược qua lỗ cầu đối diện (ví dụ: lỗ trên của mắt nếu lỗ dưới được tưới) hoặc ống tủy báo hiệu tắc nghẽn cố định; trào ngược và thoát nước mũi có dấu hiệu hẹp. Đây được coi là xét nghiệm bổ trợ và được thực hiện bởi các bác sĩ mắt.

Chẩn đoán hình ảnh (chụp túi lệ, CT, nội soi mũi xoang) đôi lúc rất có giá trị để mô tả bất thường giải phẫu khi cân nhắc phẫu thuật hoặc để phát hiện khối áp xe. Xét nghiệm thường không quan trọng nhưng cần thiết trong các trường hợp viêm túi lệ nhiễm trùng tái phát dẫn tới các biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm tổ chức hốc mắt.