Tử vong và chết ở trẻ em

Thường một đứa trẻ tử vong ở bệnh viện hoặc khoa cấp cứu. Tử vong có thể xảy ra sau một căn bệnh kéo dài, chẳng hạn như ung thư, hoặc đột ngột và bất ngờ, chẳng hạn như sau khi bị chấn thương hoặc trẻ sơ sinh đột tử. Cái chết của một đứa trẻ có thể khó khăn cho các gia đình để hiểu và chấp nhận. Đối với cha mẹ, cái chết của đứa trẻ có nghĩa là họ phải từ bỏ ước mơ và hy vọng cho con mình. Sự đau buồn có thể cũng có nghĩa là họ không thể đáp ứng được nhu cầu của các thành viên khác trong gia đình, kể cả những đứa trẻ khác. Các bác sĩ có thể giúp trong giai đoạn này bằng cách sẵn sàng cho gia đình tham khảo ý kiến và cung cấp sự thoải mái bất cứ khi nào có thể (1, 2). Trong một số trường hợp, việc chuyển các gia đình này đến các chuyên gia có kỹ năng làm việc với các gia đình có trẻ tử vong là cần thiết.

Một số cha mẹ trả lời cho cái chết của một đứa trẻ bằng cách nhanh chóng lập kế hoạch có thai, có lẽ trong một nỗ lực để tạo ra một đứa trẻ "thay thế". Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ có nhiệm vụ hỗ trợ bố mẹ này nên ngăn cản việc mang thai sớm. Khi bố mẹ bắt đầu việc mang thai, lo lắng và sợ về sự mất mát khác có thể làm cho họ khó khăn để tạo sự gắn bó với đứa trẻ mới. Một đứa trẻ sinh ra sau khi đứa trẻ khác qua đời có nguy cơ bị hội chứng con thay thế hoặc hội chứng trẻ dễ bị tổn thương.

Trong hội chứng con thay thế, cảm xúc và sự mong đợi của một đứa trẻ "lý tưởng" đã chết sẽ che lấp cảm xúc của đứa con kế tiếp.

Trong hội chứng trẻ dễ bị tổn thương, vì sự mất mát trước đây của họ, cha mẹ hiểu nhầm là đứa trẻ mới có nguy cơ mắc các vấn đề hành vi, phát triển hoặc các vấn đề y tế và nghĩ rằng đứa trẻ cần được chăm sóc và bảo vệ đặc biệt khỏi những nguy hại tiềm ẩn.

Các bậc cha mẹ đang đau buồn vì mất một đứa con và cũng đang phải vật lộn với việc gắn bó với một đứa trẻ mới cần biết cảm giác của mình là bình thường. Nếu cảm xúc của họ không được thừa nhận như bình thường, cha mẹ và đứa trẻ có nguy cơ rối loạn sức khoẻ tâm thần. Việc mang thai tiếp theo, khi nào và nếu nó xảy ra, cha mẹ nên nhìn về tương lai và không nghĩ về quá khứ.

Nhiều trẻ em trải qua cái chết của một người thân yêu. Cách trẻ nhận thức được sự kiện (và do đó phản ứng tốt nhất của cha mẹ và người chăm sóc sức khỏe) bị ảnh hưởng bởi mức độ hiểu biết của chúng. Trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo có thể hiểu biết giới hạn về cái chết. Nếu trẻ đã từng có trải nghiệm này với một vật nuôi trước đây thì trải nghiệm này có thể giúp được phần nào. Trẻ lớn hơn có thể hiểu được ciệc này dễ dàng hơn. Cái chết không bao giờ được đánh đồng với việc đi ngủ và không bao giờ thức dậy vì trẻ em có thể sợ hãi khi ngủ.

Phụ huynh nên thảo luận với các bác sĩ về việc có nên để trẻ em đi thăm trẻ hoặc người lớn bị bệnh nặng hay không Một số trẻ có thể bày tỏ mong muốn cụ thể đến thăm các thành viên gia đình hoặc bạn bè đang sắp chết. Một số trẻ có thể bày tỏ mong muốn cụ thể đến thăm các thành viên gia đình hoặc bạn bè đang sắp chết. Trẻ cần được chuẩn bị đầy đủ cho một cuộc thăm như vậy để chúng biết điều gì sẽ xảy ra. Cũng như vậy, người lớn thường tự hỏi liệu có nên đưa trẻ em đến một đám tang hay không. Quyết định này nên được đưa ra với từng cá nhân khác nhau, với sự tham vấn của trẻ khi có thể. Khi trẻ em đi dự tang lễ, bạn thân hoặc người thân nên đi kèm với chúng để hỗ trợ suốt thời gian này, và trẻ em nên được phép rời đi nếu cần.

1. 1. Wender E, The Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health: Supporting the family after the death of a child. Pediatrics 130(6):1164–1169, 2012. doi: 10.1542/peds.2012-2772

2. 2. Schonfeld DJ, Demaria T, AAP Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health, Disaster Preparedness Advisory Council: Supporting the grieving child and family. Pediatrics 138(3):e20162147, 2016. doi: 10.1542/peds.2016-2147